Zespół kopalni „Marcel” w Radlinie

Radlin jest przemysłowym miastem, leżącym w powiecie wodzisławskim. Ma tutaj swoją siedzibę kopalnia węgla kamiennego „Marcel” z zachowanym, cennym układem przemysłowych budynków z początków XX wieku. Bardzo wartościowe pod względem zabytkowym i historycznym są zarówno bryły tych budowli, jak i elewacje, dachy, stolarka oraz elementy wystroju wnętrz. Na szczególną uwagę zasługuje wieża basztowa szybu „Wiktor” z 1913 r., z elektrycznym urządzeniem wyciągowym w głowicy.

Obecne centrum Radlina to dawna miejscowość Biertułtowy, wzmiankowana w 1305 roku jako „Bertholdi Villa”. Nazwa Radlin (jako Radlin Dolny i Górny) pojawia się natomiast z końcem XVI w. W latach 1975-96 Radlin stanowił fragment Wodzisławia, zaś w 1997 z części dawnych jego obszarów stworzono znów odrębne miasto. Radlińska kopalnia węgla kamiennego „Marcel” stanowi jeden z dwóch największych zakładów przemysłowych miasta (obok koksowni „Radlin”).

Obecnie kopalnia prowadzi wydobycie węgla kamiennego ze złóż, które znajdują się nie tylko pod samym Radlinem, ale także Wodzisławiem Śląskim, Marklowicami oraz Rybnikiem Niedobczycami. Tutejsza kopalnia założona została w drugiej połowie XIX w. Pierwotnie nosiła nazwę „Emma”. Po roku 1945 nieco ją zmieniono - na „Ema” - zaś w 1947 nadano jej imię „Marcel”. Zakład sławić miał odtąd działacza komunistycznego, Józefa Kolorza, noszącego właśnie pseudonim „Marcel”. Nazwa pozostała zresztą do dziś. W roku 1995 połączono w całość tutejszy zakład z Kopalnią Węgla Kamiennego „1 Maja”. Zabudowania kopalni „Marcel” stanowią kompleks o ciekawym układzie historycznych budynków i zachowanej, wartościowej architekturze. Pierwotny, XIX-wieczny układ zabudowy nie dotrwał do naszych czasów, jednak można zobaczyć wiele ciekawych budynków z początków XX stulecia, kiedy w ramach modernizacji wzniesiono cały kompleks przemysłowo-socjalny. Z tego okresu dotrwała do obecnych czasów m.in. zabudowa przyuliczna, zespół siłowni z kotłownią oraz zespół warsztatowy. Jednak najcenniejszym obiektem jest wieża basztowa szybu „Wiktor” z 1913 r., z elektrycznym urządzeniem wyciągowym w głowicy. Równie ciekawy jest budynek dyrekcji z 1900 r., (o niewielkich przekształceniach z lat 80-tych XX w.), starej łaźni z 1910 r. (nieco obudowany w latach 70-tych), a zwłaszcza straży pożarnej, powstały w 1913 r. i bardzo nieznacznie później przekształcony. Cenne pod względem zabytkowym są zarówno bryły tych budowli, jak i elewacje, dachy, stolarka oraz elementy wystroju wnętrz. W okolicy warto zobaczyć przykład patronackiego osiedla ówczesnej kopalni Emma tzw. familoki. Ciekawostką jest, iż po morzach przez ok 30 lat pod różnymi banderami pływał statek transportowy o nazwie MS „Kopalnia Marcel”.

Źródło: slaskie.travel