Ulica 3 Maja w Rzeszowie

Ulica 3 Maja (dawniej Pańska, zwana popularnie Paniagą) – jedna z najważniejszych, najstarsza i zarazem najbardziej reprezentacyjna ulica Rzeszowa. Biegnie południkowo od kościoła farnego do zbiegu alei Pod Kasztanami i ulicy Zamkowej. Wraz z alejami Lubomirskich i Pod Kasztanami oraz ulicami Zamkową, Kościuszki i Grunwaldzką stanowiła historyczny trakt handlowy i tranzytowy z północy na południe, a obecnie jest częścią głównego traktu pieszego i najważniejszym deptakiem Rzeszowa.

Nazwa
Początkowo zwana była Ku Piarum Scholarum, później Pijarską, w czasach zaboru austriackiego Expiaristengasse (Popijarska), autonomii Galicyjskiej Herrengasse, czyli Pańską. Większość mieszkańców zwyczajowo nazywało ją Paniagą. Nazwę 3 Maja otrzymała w okrągłą rocznicę uchwalenia Ustawy Zasadniczej. We wrześniu 1939 roku Niemcy, którzy wkroczyli do miasta w celu zniszczenia świadomości narodowej zmienili nazwę na Breite Straße, czyli Ulica Szeroka. Dopiero po II wojnie ostatecznie przemianowano ją na 3 Maja.

W 1951 ulica 3 Maja została przemianowana na ul. 1 Maja.

Przebieg
Ulica rozpoczyna swój bieg od Placu Farnego tuż przy dzwonnicy Kościoła Farnego, gdzie krzyżuje się z ulicą Kościuszki, która prowadzi bezpośrednio do Rynku. Następnie krzyżuje się z trzema mniejszymi ulicami tj. Dymnickiego, Fircowskiego i Alsa oraz jedną z głównych ulic Śródmieścia, czyli ulicą Jagiellońską. Paniaga kończy swój bieg rozwidlając się na ulicę Zamkową oraz aleję Pod Kasztanami, którą dalej biegnie deptak aż do ulicy Szopena.

Wybrane budynki:

• Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława (farny)
• Kamienica Tekielskiego
• Księgarnia (od 1855 roku) – budynek wybudował w 1820 roku Wojciech Konarski. Po jego śmierci przejął go w 1855 Jan Andrzej Pelar, rzeszowski drukarz i księgarz, który założył tu swoje miejsce pracy. Do chwili obecnej w budynku mieszczą się 3 księgarnie.
• Poczta (zniszczona przez Niemców w 1944 roku)
• Kamienica (Obecnie Galeria Paniaga)
• Kompleks Klasztorny oo. Pijarów, Kościół Świętego Krzyża i I LO im. ks. Stanisława Konarskiego
• Bank Austro-Węgierski
• Kamienica dr. Jabłońskiego
• Bank PKO
• Kino Zorza (najstarsze działające kino w Rzeszowie)

Obecnie
W chwili obecnej ulica jest głównym centrum handlowym miasta. Ulica, która na stałe wpisała się w jego historię i jego mieszkańców, doczekała się święta, tzw. Święta Paniagi, które odbywa się corocznie 3 maja począwszy od 2003 roku. Pod koniec ubiegłego wieku ulicę zmieniono w deptak, jednak w krótkim czasie wpuszczono tam tysiące samochodów. Po akcjach młodych mieszkańców Rzeszowa, zmniejszono liczbę samochodów uprawnionych do wjazdu i przywrócono ulicy charakter typowego miejskiego deptaka. Na chwilę obecną prawo do poruszania się po Paniadze przysługuje jedynie pieszym, rowerzystom, służbom miejskim oraz pojazdom z identyfikatorem A uprawniającym do wjazdu na tę konkretną ulicę. Na dzień dzisiejszy na ulicy znajdują się dwa pomniki: wcześniejszy Stanisława Konarskiego, znajdujący się przed budynkiem I LO, oraz odsłonięty w 2010 roku pomnik Tadeusza Nalepy.

Źródło: wikipedia.pl