Park miejski im. Adama Mickiewicza w Sanoku
Park miejski im. Adama Mickiewicza w Sanoku – park miejski w Sanoku.
Jest to największy park typu górskiego w Polsce. Usytuowany jest w samym centrum miasta z dominującym wzniesieniem Góry Parkowej, wyrastającej ponad miasto na wysokość 364 m n.p.m., powierzchnia parku wynosi ponad 10 ha. Obecnie do parku prowadzą dwa wejścia – przez bramę parkową od strony ulicy Adama Mickiewicza (przed parkiem znajduje się Plac Harcerski) oraz wejście od strony ul. Kościuszki przy pomniku Tadeusza Kościuszki (Skwer Niepodległości). Na granicy z parkiem są położone m.in. byłe lodowisko Torsan, Gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, budynek II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie.
Obecnie na terenie parku znajdują się obiekty, przede wszystkim o charakterze historycznym.
- Źródełko Chopina (północny stok parku) wraz z tablicą pamiątkową w 100. rocznicą urodzin F. Chopina
- Kopiec Adama Mickiewicza w Sanoku (szczyt Góry Parkowej).
- Nieistniejący Pomnik Pamięci, ustanowiony w okresie II wojny światowej podczas okupacji niemieckiej, upamiętniający atak Niemiec na ZSRR; inskrypcja brzmiała: „Zur Erinnerung an den 22. Juni 1941 Festungs-Pionierstab 24 Vorm. Oberbaustab 33. 1940-1942”. Na utworzonej formie pomnika została umieszczona kopuła pochodząca z sowieckiego bunkra z Krzywuli koło Leska. Po wojnie, z czasem zostały usunięte metalowe litery stanowiące inskrypcję. Pomnik został zlikwidowany w 1957.
- Pomnik Tadeusza Kościuszki odsłonięty we wrześniu 1962 roku, położony na placu przy południowym wejściu do parku od ulicy T. Kościuszki, który w 2018 otrzymał nazwę Skwer Niepodległości.
- Pomnik Wdzięczności Żołnierzom Armii Czerwonej, istniejący w latach 1977–2016 przy wschodnim wejściu do parku od ulicy Adama Mickiewicza (Plac Harcerski). Wcześniej od jesieni 1945 w tym miejscu istniał inny pomnik z tym samym upamiętnieniem, następnie powstał obelisk z 1951 roku, powstały w miejscu małej wojskowej mogiły. Obecny pomnik stoi od 1977 roku (uprzednio przeprowadzono ekshumację ciał żołnierzy, które przeniesiono do utworzonej kwatery na Cmentarzu Centralnym).
- Zabytkowy budynek stacji wodociągowej z lat 30. XX wieku, stacja pomp z pocz. XX wieku (wschodni stok parku). Zbiornik retencyjny wodociągów miejskich, które w 1934 roku zaprojektował inż. Otto Nadolski. Za kadencji burmistrza Jana Rajchla (1881-1937) od lutego 1934 trwała budowa, zakończona oddaniem do użytku wodociągów miejskich 24/25 czerwca 1936 (ujęcie wody zainstalowano w Trepczy, zaś zbiornik rezerwuarowy w parku miejskim). Pod koniec lat 30. na frontowej ścianie budynku umieszczony był napis Zbiornik wodociągowy Sanoka. We wrześniu 2012 roku elewacja rezerwuaru została odmalowana. Na fasadzie budynku (odmalowanego w 2012 roku) znajdują się dwie tablica pamiątkowe:
- Tablica poświęcona uruchomieniu wodociągów miejskich z 1936 roku. Inskrypcja brzmi: „Wodociąg ten wybudowano przy finansowej pomocy funduszy pracy w czasie od lutego 1934 do lipca 1936. Otwarto dnia 2.VIII.1936 za prezydentury R P.P. Prof. Ignacego Mościckiego włodarstwa województwem lwowskiem pułk. Władysława Beliny Prażmowskiego pow. sanockim mjr Wojciecha Buciora a król. woln. M. Sanokiem burmistrza dr Jana Rajchla. Projektował prof. Otto Nadolski. Wykonał Zarząd Miejski i przedsiębiorstwo inż. Jerzy Dobrowolski. Robotami kierował inż Roman Wajda”.
- Tablica dla upamiętnienia 50-lecia wodociągów miejskich, założonych w 1934 roku. Została ustanowiona przez Sanockie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Sanoku w maju 1984 roku i odsłonięta 8 czerwca 1984 roku podczas obchodów jubileuszu powstania. Inskrypcja brzmi: „Sanockie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Sanoku ufundowało tę tablicę dla upamiętnienia 50-lecia wodociągów miejskich. Sanok 1984”.
- Wieża telewizyjna TSR Góra Parkowa oddana do użytku we wrześniu 1971 roku
- Platforma widokowa na wysokości 350 m n.p.m.
- Cztery drzewa pamiątkowe poświęcone działaczom harcerstwa 2 października 2010:
- Platan poświęcony Andrzejowi Małkowskiemu (1888-1919). Tabliczka oznajmia: „Platan „Andrzej” w hołdzie Andrzejowi Małkowskiemu twórcy harcerstwa polskiego. Hufiec ZHP Ziemi Sanockiej im ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. 100 lat harcerstwa polskiego. Sanok, 2 X 2010”.
- Platan poświęcony Oldze Małkowskiej (1888-1979). Tabliczka oznajmia: „Platan „Oleńka” w hołdzie hm. Oldze Małkowskiej twórczyni harcerstwa żeńskiego. Hufiec ZHP Ziemi Sanockiej im ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. 100 lat harcerstwa polskiego. Sanok, 2 X 2010”.
- Platan poświęcony Albinie Wójcik (1901-1982). Tabliczka oznajmia: „Platan „Albina” w hołdzie hm. Albinie Wójcik, wieloletniej komendantce sanockiego hufca harcerek. Hufiec ZHP Ziemi Sanockiej im ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. 100 lat harcerstwa polskiego. Sanok, 2 X 2010”.
- Platan poświęcony Czesławowi Borczykowi (1910-2004). Tabliczka oznajmia: „Platan „Czesław” w hołdzie hm. Czesławowi Borczykowi, wieloletniemu komendantowi sanockiego hufca. Hufiec ZHP Ziemi Sanockiej im ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. 100 lat harcerstwa polskiego. Sanok, 2 X 2010”.
Fauna i flora
Szata roślinna jest zbliżona do składu występującego w paśmie Gór Słonnych.
Drzewostan parku w większości zapełniają jesion wyniosły, grab zwyczajny i lipa drobnolistna. Ponadto występują orzech wodny, orzech turecki, sumak, miłorząb, sosna amerykańska i inne.
Wśród roślinności występują konwalijka dwulistna, gwiazdnica wielkokwiatowa, niezapominajka błotna, bluszczyk kosmaty, dąbrówka rozłogowa, żywiec gruczołowaty, szczawik zajęczy, lepiężnik wyłysiały, jaskier różnolistny, fiołek leśny, dzwonek pokrzywolistny, miodunka ćma, ziarnopłon wiosenny, bodziszek żałobny, żywokost sercowaty, glistnik jaskółcze ziele, jasnota biała, sałatnica leśna, groszek wiosenny, czyściec leśny oraz rzadkie i chronione rośliny pierwiosnka wyniosła, śnieżyczka przebiśnieg, kopytnik pospolity, bluszcz pospolity, śnieżyca wiosenna.
Świat zwierzęcy tworzą przede wszystkim różne gatunki ptaków, którym sprzyjają zainstalowane budki, oraz wiewiórki.
Źródło: wikipedia.pl