Schron bojowy MO-S 5 "Na trati"
Z powodu powodzi w dniu 15 września 2024 zamknięte do odwołania!
Schron bojowy MO-S 5 „Na trati” to wyjątkowy przykład czechosłowackich umocnień granicznych z lat 1935–1938. Obiekt położony jest w dzielnicy Stary Bogumin (Bogumín) w Czechach, tuż przy granicy z Polską – w bezpośrednim sąsiedztwie autostrady D47, drogi krajowej nr 58 oraz linii kolejowej Bogumin–Chałupki. Bunkier ten był elementem linii obrony Ostrawskiej, w ramach której zaplanowano osiem schronów – zrealizowano siedem, w tym MO-S 5.
Nietypowa konstrukcja z dwoma bunkrami
MO-S 5 „Na trati” to schron dwuczłonowy, składający się z dwóch dwupiętrowych obiektów:
- MO-S 5a (część zachodnia),
- MO-S 5b (część wschodnia).
Oba bunkry przedziela linia kolejowa, a dziś także droga krajowa nr 58. Obiekty połączone są 22-metrowym podziemnym korytarzem. Wejście znajduje się po stronie wschodniej, natomiast zachodnia część posiada tylko wyjście ewakuacyjne. Całość zbudowana została według francuskich wzorców (linia Maginota) i cechuje się III stopniem odporności. Konstrukcja powstała dzięki firmie dr. Inż. Karela Skorkovský’ego z Pragi – betonowanie trwało 14 dni, a do budowy zużyto 4314 m³ betonu.
Uzbrojenie i funkcja bojowa
Celem obiektu była ochrona linii kolejowej oraz drogi wiodącej do Bogumina. Wyposażenie bojowe każdej z części obejmowało:
- 1 armatę wz. 36,
- 2 ciężkie karabiny maszynowe wz. 37,
- 1 lekki karabin maszynowy wz. 26,
- wieże pancerne (dzwony) z karabinami maszynowymi (ciężkim i lekkim),
- rów diamentowy chroniący przed podejściem piechoty.
Wnętrze schronu mieściło nie tylko pomieszczenia bojowe, ale również sypialnie, ubikacje, magazyny, stanowisko dowódcy, pokój radiotelegrafisty i inne. Wnętrza zostały odtworzone przez Wojskowy Klub Historii Bohumín, który od 1999 roku sprawuje opiekę nad obiektem. Wśród wyposażenia znalazły się m.in. kominek, meble, radiostacja, telefony i sprzęt codziennego użytku.
Załoga i historia walk
Załoga schronu w wersji bojowej liczyła 42 żołnierzy z 1. kompanii I Batalionu Pułku Granicznego nr 4, wspieranych przez 2 oficerów i 3 obserwatorów artyleryjskich. W warunkach pokojowych liczba żołnierzy była o połowę mniejsza.
W październiku 1938 roku region Bogumina został zajęty przez Wojsko Polskie w wyniku przejęcia Zaolzia. Obiekt obsadziła polska załoga, jednak we wrześniu 1939 roku – w obliczu ataku III Rzeszy – wycofała się bez walki. Bunkier został przejęty przez Niemców, a po wojnie obiekt został opuszczony na wiele lat.
Współczesna rola i dostępność
Dzięki pasjonatom z Wojskowego Klubu Historii bunkier MO-S 5 „Na trati” znów żyje. Organizowane są tam wydarzenia historyczne, pokazy i dni otwarte dla zwiedzających. Fort jest dostępny dla miłośników historii, militariów i architektury obronnej – stanowi jeden z najlepiej zachowanych i najciekawszych punktów czechosłowackiej linii obrony.
Podsumowanie
MO-S 5 „Na trati” to unikalna, dwuczłonowa fortyfikacja z lat 30., stanowiąca ważny element dawnych umocnień granicznych. Doskonale zachowany bunkier, z bogatym wyposażeniem i autentyczną atmosferą sprzed II wojny światowej, stanowi wyjątkową atrakcję na pograniczu polsko-czeskim.
Źródło: wikipedia.pl
Do schronu bojowego MO-S 5 "Na trati" można dotrzeć na różne sposoby:
- Pieszo - ze względu na większe bezpieczeństwo zalecamy korzystanie z dobrze utrzymanej ścieżki prowadzącej wzdłuż starej drogi do granicy i kontynuowanie do bunkra przez pole. Odległość 500 m. Ta stara droga znajduje się między stacją benzynową a przejazdem kolejowym. Przejście Ostravská i Čs. Armády.
- Autobusem - aby zbliżyć się do bunkra, możesz skorzystać z linii autobusowej 555 do przystanku „Bohumín, Pudlov, Rybena”. Połączenie prowadzi z Ostrawy przez „Bohumín, Nový Bohumín, žel.st”, ale trzeba zwrócić uwagę, że ta trasa przemierzana jest, co drugi autobus.
- Samochodem - istnieje bezpłatny parking dla kilku samochodów i 2 autobusy na terenie obiektu.
- z Ostrawy autostradą D1 (bezpłatnie między Ostrawą a Boguminem) dotrzesz do zjazdu 370 (Bohumín) na rondzie i skręcisz w pierwszą drogę w prawo w kierunku Chałupek (PL) i autostrady Ostrawa na parking przy bunkrze.
- z Karwiny - w dół drogi 1/67 w kierunku Chalupki lub wjedź na D1 w kierunku Ostrawy i za rondem, przed mostem nad autostradą, bezpośrednio na parking przy bunkrze.
- od granicy z Polską - na drodze 1/67 mijamy wjazd na D1 w kierunku Ostrawy i dalej przez most, gdzie zaraz po skręceniu w lewo na parking do bunkra.
- Rowerem - ze względu na twoje większe bezpieczeństwo, zalecamy używanie dobrze utrzymanego szlaku, który biegnie wzdłuż starej drogi do granicy i kontynuuje do bunkra na drodze asfaltowej (oznaczone czerwoną linią na mapie poniżej). Odległość 500 m. Ta stara droga znajduje się między stacją benzynową a przejazdem kolejowym. Przekraczanie ulic Ostravská (ścieżka rowerowa E) i Čs. Armády, gdzie jest zwrot do bunkra.
Historia powstania bunkra związana jest z dojściem do władzy w Niemczech Adolfa Hitlera i rozpoczęciem przez III Rzeszę programu zbrojeń. Wymusiło to na czechosłowackich władzach odpowiedź, którą miała stanowić budowa sieci umocnień granicznych. Elementem tej sieci stał się MO S–5 "Na trati", wybudowany latem 1936 roku (betonowanie miało miejsce w dniach 19–29 lipca 1936). W wyniku przejęcia Zaolzia przez Polskę bunkier znalazł się po polskiej stronie granicy, wobec czego w listopadzie 1938 roku oddziały czechosłowackie musiały opuścić schron. Większa część wyposażenia została zdemontowana. Podczas II wojny światowej bunkier wykorzystano jako magazyn broni.
Po wojnie bunkier stał nieużywany aż do 2000 roku, kiedy to bogumiński Klub Historii Wojskowej (KVH) przejął opiekę nad obiektem. Po przejęciu okazało się, iż obiekt przez lata stał zalany wodą aż do wysokości jednego metra (przez uszkodzenie jednej z dwóch studni, jakie posiadał). Bogumiński KVH podjął się rekonstrukcji obiektu, którą realizuje do dziś. 28 sierpnia 2004 zorganizował przy obiekcie wraz z klubem z Otrokovic inscenizację walk o Bogumin z 1945 roku (mimo, iż w rzeczywistości walki te nie miały miejsca w pobliżu bunkra). W roku 2006 linia kolejowa przebiegająca przez bunkier została wyłączona z eksploatacji, gdyż w wyniku budowy nowej autostrady, a także w ramach optymalizacji bogumińskiego węzła kolejowego poprowadzono nieopodal nową linię. Od roku 2008 schron oraz tereny leżące w jego pobliżu są, po przejęciu od wojska, własnością miasta Bogumin, a wieloletnią umowę wynajmu za symboliczną kwotę posiada KVH Bogumin, który udostępnia obiekt zwiedzającym[ oraz ma na celu doprowadzenie go do stanu z roku 1938. Dzięki staraniom tegoż klubu, budowana w sąsiedztwie autostrada D47 została poprowadzona tak, by nie zawadzała fortyfikacjom.
Źródło: wikipedia.pl
