Rynek w Skawinie

Skawiński Rynek, wpisany do rejestru zabytków, posiada układ urbanistyczny pochodzący z czasów lokacji miasta (XIV w.), który zachował się do dnia dzisiejszego.

Osadnictwo na terenie miasta Skawiny i okolicznych miejscowości rozwijało się już w czasach prehistorycznych. Dowodzą tego znaleziska z epoki kamienia, brązu i żelaza. Rozwój osadnictwa na obszarze przedlokacyjnym do czasów średniowiecznych podyktowany był położeniem komory celnej blisko Krakowa, w której pobierano cło od kupców zmierzających szlakiem solnym i miedzianym. Obszar ten i jego znaczenie handlowe sprzyjały założeniu miasta i jego gospodarczemu rozwojowi. Skawina została założona 22 maja 1364 roku przez króla Kazimierza Wielkiego na gruntach trzech wsi należących do opactwa benedyktynów w Tyńcu: Pisary, Babice Stare i Nowe. Według przekazu źródłowego Jana Długosza król Kazimierz Wielki lokując miasto ufundował w pobliżu komory celnej zamek obronny z własnym murem obronnym. Miał wzmocnić system obronny dzielnicy krakowskiej od zachodu po utracie przez Piastów Księstwa Oświęcimsko-Zatorskiego na rzecz króla czeskiego. Granica państwowa biegła wzdłuż rzeki Skawinki. Zamek został zniszczony przez wojska szwedzkie podczas Potopu i dzisiaj już nie istnieje. Król lokując Skawinę na prawie magdeburskim zbudował średniowieczne miasto z rynkiem, kościołem, otoczone wapiennym murem miejskim z bramami i fosą. Miasto stanowiło wspólny system obronny państwa piastowskiego. Rynek posiadał wymiary 2x2,5 sznura (1 sznur - 45 metrów). Regularny układ urbanistyczny miasta został oparty na siatce modularnej 6 sznurów w kierunku wschód-zachód, oraz 6 sznurów w kierunku północ-południe. W pierwszym etapie tworzenia miasta wytyczono rynek 9-polowy z blokiem środkowym przeznaczonym na handel oraz pojedynczy rząd budynków wokół niego, teren kościelny oraz podzamcze (folwark gospodarczy należący do zamku) wewnątrz umocnień obronnych. W późniejszym etapie rozbudowy domierzano kolejne bloki zabudowy o głębokości 1 sznura. Ze skawińskiego rynku wychodziło osiem ulic. W kierunku północnym wychodziły z rynku dwie ulice. Zachodnia (ul. Batorego) prowadziła do Bramy Tynieckiej. Wschodnia (ul. Kościelna) prowadziła od rynku do kościoła. W kierunku południowym z rynku wychodziły dwie ulice prowadzące do bramy Radziszowskiej. Od centrum prowadziła ulica do Bramy Wielickiej a dalej traktem w kierunku Krakowa. Od płd.-zach. narożnika rynku wychodziła do Bramy Oświęcimskiej. Ulica Zamkowa prowadziła do zamku przez „Podzamcze”.

Rewitalizacja Otwarcie
22 września 2012 r. miało miejsce uroczyste otwarcie Rynku w Skawinie po zakończonej rewitalizacji. Głównym założeniem programu rewitalizacji było zachowanie historycznego układu przestrzennego rynku wraz z istniejącymi elementami zieleni miejskiej, jej uporządkowanie i dodatkowe nasadzenia. Równie istotne było opracowanie nowego układu przestrzennego alejek, oświetlenia i elementów małej architektury.

Ratusz, znajdujący się w południowo-zachodniej części Rynku, został wybudowany według projektu Władysława Ekielskiego w 1905 r. Aktualnie mieści się w nim Urząd Miasta i Gminy.

Źródło: ginaskawina.pl