Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Skoczowie
175/60 z 02.03.1960; A304/78 z 21.04.1978
Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii Znalezienia Krzyża Świętego należącej do dekanatu skoczowskiego diecezji bielsko-żywieckiej. Została erygowana w 1981 r. Jest drugim, po kościele parafialnym pw. św. Piotra i Pawła, sakralnym obiektem związanym z życiem św. Jana Sarkandra.
Znajdujący się na terenie zespołu szpitalnego kościółek nie ma wyraźnych cech stylowych. Jego korpus jest prostokątny. Budowla jest jednonawowa, a jej prezbiterium jest zamknięte trójbocznie. Dwuspadowy dach został podbity blachą miedzianą. Umieszczona jest na nim czworoboczna neogotycka wieżyczka na sygnaturkę.
Wnętrze kościoła jest zabytkowe, w większości pochodzi z XVI w. Na szczególną uwagę zasługuje:
- barokowa ambona,
- barokowy krucyfiks,
- kropielnica w kształcie kielicha o cechach barokowych,
- znajdująca się w prezbiterium kościoła kamienna chrzcielnica z XVI w., w której chrzczony był św. Jan Sarkander.
W głównym ołtarzu, obok figury św. Heleny, umieszczona jest figura św. Jana Sarkandra.
Od 1958 r. sklepienie szpitalika zdobią malowidła lokalnego artysty malarza – Jakuba Kawuloka z Istebnej. Trzy z nich związane są z Męczennikiem: scena chrztu (który odbył się w kościele pw. Znalezienia Krzyża Świętego), męczeństwa oraz scena wyniesienia do chwały.
Świątynia należy do najstarszych zabytków na terenie Skoczowa.
Kościół znajduje się na oznakowanym skoczowskim szlaku sarkandrowskich, który wiedzie przez miejsca związane z życiem i kultem Świętego. Znajdują się na niej, oprócz kościoła pw. Znalezienia Krzyża Świętego, Muzeum Jana Sarkandra wraz z leżącym obok ratuszem, na którym widnieje malowidło przedstawiające Świętego, ulica, która od ponad pól wieku nosi jego imię, kaplica na wzgórzu zwanym Kaplicówką, kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła, Caritas oraz dom Sióstr Służebniczek Dębickich przy ulicy Mickiewicza – którym patronuje św. Jan Sarkander. W kościele pw. Krzyża Świętego Jan Sarkander przystępował do pierwszych sakramentów – tutaj otrzymał sakrament chrztu św. z rąk ówczesnego proboszcza ks. Wojciecha Gagatkowskiego. Wówczas bowiem skoczowski kościół parafialny zajmowali ewangelicy, w związku z czym kaplica szpitalna była miejscem kultu dla skoczowskich katolików.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Kościółek wzmiankowany był po raz pierwszy już w XV w., w dokumencie księcia Kazimierza II z 1484 r., który w 1470 r. odnowił i rozszerzył prawa miejskie. Jego historia była przez wieki związana z dziejami miejskiego szpitala, któremu służył jako kaplica. W poł. XVI w., kiedy kościół parafialny został zajęty przez ewangelików, kaplica pełniła funkcje parafialne. To właśnie w niej ochrzczony został św. Jan Sarkander – skoczowski męczennik, urodzony w Skoczowie w 1576 r.
Świątynia, dzięki pomocy arcybiskupa Kazimierza Albrechta, została przebudowana i powiększona w latach 70. XVIII w. oraz pod koniec XIX w. dzięki poczmistrzowi Maksymilianowi Hablowi, który w 1872 r. założył fundację Szpitala Ubogich, do którego miało być przyjętych 4 chorych i 6 sierot.
Źródło: peuk.fiiz.pl
