Izba Regionalna w Starej Wsi
A-691/93 z 04/05/1993
Izba Regionalna w Starej Wsi to podwójna atrakcja. Z jednej strony bowiem zabytkiem jest już sama jej siedziba – zabytkowa szkoła wybudowana pod koniec XVIII w., a z drugiej atrakcję stanowi oczywiście również jej ekspozycja. Do prezentacji zbiorów izby, które mają przede wszystkim charakter etnograficzny, wykorzystywane są dwie izby. Pierwsza z nich, mniejsza, urządzona została na wzór chłopskiej izby. Znajduje się w niej więc kominek, skrzynie, kredens, szafa, stół, krzesła i stoły kuchenne, a także stroje ludowe – jednym słowem wszystko, co było potrzebne dawnym mieszkańcom w codziennym życiu. W drugiej izbie, dawnej sali szkolnej, zaprezentowana została bogata kolekcja sprzętów gospodarskich. Na drzwiach izby znajduje się również informacja o historii Starej Wsi.
Przed budynkiem starej szkoły znajduje się ekspozycja tradycyjnych uli pszczelich.
Na koniec warto dodać, iż Izba Regionalna w Starej Wsi znajduje się na trasie Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, który integruje pochodzące z różnych okresów zabytki budownictwa drewnianego.
Odwiedzając Starą Wieś koniecznie należy również odwiedzić leżący, podobnie jak stara szkoła, na Szlaku Architektury Drewnianej, zabytkowy kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Ciekawe są również występujące tutaj licznie XIX-wieczne kapliczki i krzyże przydrożne oraz charakterystyczne drewniane chaty.
Źródło: peuk.fiiz.pl
W budynku, w którym mieści się obecnie izba regionalna znajdowała się niegdyś szkoła (zbiorcza szkoła gminna), stąd też popularna jego nazwa „stara szkoła”. Mieszkający w nim organista był zarazem nauczycielem i kierownikiem szkoły. Z powyższych względów nazywano go też „organistówką”. Budynek ten został wzniesiony w 1787 r. Pierwszym nauczycielem w nowo powstałej szkole był organista Błażej Wesołowski. W XIX w. budynek odebrano kościołowi. W 1862 r. szkołę gruntownie przebudowano, o czym świadczy napis wyryty na belce stropu sali szkolnej. Od tego czasu przetrwała ona do dziś w stanie prawie nie zmienionym.
W 1910 r. oddano do użytku nową szkołę, mimo wszystko jednak zajęcia w zabytkowym budynku odbywały się jeszcze do lat 50. XX w. Stary budynek był również wykorzystywany w tym czasie jako siedziba Kasy Stefczyka i sołtysa. Tu organizowano rożnego typu zebrania, kursy i wynajmowano pomieszczenia lokatorom.
W 1971 r., z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, w budynku starej szkoły zorganizowana została izba regionalna. Bardzo szybko stała się dużą atrakcję turystyczną. Licznie przybywali do niej turyści indywidualni oraz grupy szkolne. W budynku, aż do swojej śmierci w 1995 r., mieszkała Agnieszka Nycz, będąca jego bezpośrednim opiekunem i stróżem.
Na początku lat 90. w związku ze zmianami polityczno-gospodarczymi PTTK będąc w trudnej sytuacji finansowo-organizacyjnej stopniowo przestało się zajmować izbą i konserwacją eksponatów. Z własnej inicjatywy zajął się tym powstały przy parafii w 1992 r. Komitet Ochrony Zabytków. Od 1994 r., w którym to budynek przeszedł z powrotem na własność tutejszej parafii, to właśnie ona zajmuje się prowadzeniem placówki muzealnej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Budynek dawnej szkoły, w którym obecnie swoją siedzibę ma izba regionalna, jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. A-691/93 z 04/05/1993.
