Izba Regionalna w Czechowicach-Dziedzicach
Czechowicka Izba Regionalna pełni rolę miejskiego muzeum. Jej imponujące zbiory, dotyczące historii i kultury rejonu Czechowic-Dziedzic, dokumentującego jego ponad 600-letnie dzieje, to 2550 teczek dokumentów i fotografii, 1150 książek o regionie, 275 eksponatów kultury technicznej oraz 126 muzealiów etnograficznych.
Działająca w strukturze Miejskiego Domu Kultury izba regionalna spełnia dwa podstawowe zadania. Pierwszym z nich jest zbieranie i zabezpieczenie zabytków, a drugim ich udostępnianie, wykorzystywanie w pracy dydaktycznej i wychowawczej. Oprócz ekspozycji stałej, organizowane są w niej wystawy tematyczne z okazji świąt i rocznic państwowych oraz wystawy związane z dziedzictwem kulturowym miejscowości i regionu. Trudno tutaj opisać całość zbiorów zebranych w ciągu minionych 40 lat, ale poniższa lista zobrazuje ich niebywałą różnorodność i unikalność. Można więc tutaj zobaczyć m.in.:
- obrazy ilustrujące dzieje Czechowic-Dziedzic oraz unikatowy zbiór obrazów dokumentujących tragiczny los Polaków na „nieludzkiej ziemi”, w sowieckich łagrach pędzla Mariana Okońskiego;
- gwoździe ze spalonego zamku Wilczków;
- modrzewiowe drewniane drzwi z kościoła pw. św. Katarzyny z XV w.;
- pamiętnik Legionisty Franciszka Krzusa, będący częścią archiwalno-dokumentalnego zbioru pt. „Zbiór Monumentów Legionowych z I wojny światowej własnością legionisty Franciszka Krzusa z Dziedzic z 2. Bryg. 3. Pułku 2. Komp. 1914–1918”;
- chomąta dla konia i krowy;
- maszynę do wyrobu skarpet i pończoch;
- chłodziarkę na lód;
- pralki z przełomu XIX i XX w.;
- zestaw kawowy z przełomu XIX i XX w.;
- żelazka;
- ławki i przybory szkolne z początku XX w.;
- XIX-wieczna mała, drewniana kapliczka z rzeźbą Chrystusa Frasobliwego;
- porcelanową zastawę firmy „Rosenthal”, która była własnością rodziny Zipserów;
- urbarz gminy Czechowice, należący do hrabiego Andrzeja Renarda, który został oficjalnie ogłoszony i zatwierdzony przez Cesarsko-Królewską Nadworną Komisję Urbarialną w Bielsku dnia 17 maja 1770 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Chociaż oficjalna data otwarcia czechowickiej izby regionalnej przypada na obchody Dni Czechowic-Dziedzic 11 września 1980 r., to jej historia sięga czasów znacznie dawniejszych. Inicjatorem powołania do życia muzeum miejskiego było już na przełomie lat 60. i 70. Koło Historyczne, przekształcone później w Koło Przyjaciół Czechowic-Dziedzic. 16 marca 1970 r. komisja historyczna Frontu Jedności Narodu pod przewodnictwem Stanisława Niemczyka (działacza wspomnianego wcześniej koła) podjęła uchwałę o utworzeniu miejskiego muzeum w odbudowywanym Domu Robotniczym. Rozpoczęto wówczas wielką akcję gromadzenia pamiątek historycznych, w której udział brali głównie harcerze. Całość zbiorów oddano pod opiekę Stanisława Niemczyka. Przez kilka kolejnych lat gromadził on następne pamiątki, których w sumie zrobiło się ok. 3 tys. W tym samym czasie, w 1975 r. dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 Władysław Pająk (wraz z regionalistą Antonim Mosiem i szkolną młodzieżą) rozpoczął zbieranie eksponatów etnograficznych, starych narzędzi, dokumentów z myślą o utworzeniu szkolnej izby regionalnej.
Niestety, plany umieszczenia tych wszystkich zbiorów w odbudowanym Domu Robotniczym stały się nierealne. Przeznaczone na muzeum pomieszczenia, po przeprowadzonej w 1975 r. reformie administracyjnej, zajął Komitet Miejski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Ostatecznie więc izba regionalna powstała w budynku szkoły podstawowej. Po ponad dwóch latach jej przygotowań, w które zaangażowanych było wiele osób, w tym m.in. dyrektor Muzeum Okręgowego w Bielsku-Białej, 11 września 1980 r. dokonano otwarcia izby regionalnej. Na uroczystości obecni byli przedstawiciele: władz miasta, Wojewódzkiego Wydziału Kultury, muzeum bytomskiego, delegacje zakładów przemysłowych, przedstawiciele władz oświatowych i szkół oraz organizatorzy izby regionalnej. Goście zwiedzili pierwszą ekspozycję, na której pokazano m.in. narzędzia drewniane, metalowe przedmioty użytkowe, stroje regionalne, ceramikę pochodzącą z wykopalisk w zamku Wilczków, porcelanę stołową z XIX w., najstarsze, zachowane zabytki pisane, fotografie, pamiątki z II wojny światowej i okupacji. W dniu otwarcia wystawę zwiedziło 65 osób.
Z powodu remontu budynku szkolnego izba była zamknięta dla zwiedzających od czerwca 1983 r. do jesieni 1984 r. W 1990 r. została ona przeniesiona do Miejskiego Domu Kultury. Jej uroczyste otwarcie w nowym miejscu nastąpiło 2 maja 1990 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
