Święta Sosna w Supraślu
Supraska "święta sosna", czyli ponad 200-letnie drzewo, które przewróciło się pod koniec 2009 roku i postanowiono, że zostanie tam, gdzie rosła - na skraju lasu. Święte sosny to drzewa, na których zawieszono symbol wiary - krzyż, kapliczkę, pasyjkę, deskę wotywną „tykło".
Supraską "świętą sosnę" do II wojny światowej otaczała puszcza, którą później wycięto, jednak drzewo ocalało, zaś w czasach stalinowskich, podczas prowadzenia szeroko zakrojonej "walki z gusłami” nikt nie odważył się podejść do niej z siekierą…
Powalona przez wichurę supraska "święta sosna" - rosnąc na obrzeżu miasta "od zawsze" stanowiła charakterystyczny punkt orientacyjny. Wrosła tak mocno w lokalną tradycję, że po zabezpieczeniu i nakryciu dachem pozostała w miejscu, w którym rosła przez wieki.
Źródło: polskaniezwykla.pl
W czasie leśnych spacerów w okolicach Supraśla natknąć się można na wiszące na drzewach stare lub nieco nowsze drewniane kapliczki. Jest to specyficzny dla tych tylko terenów ludowy zwyczaj, którego ślady zachowały się do naszych czasów, zawieszania w puszczy kapliczek poświęconych pamięci członków rodziny, przodków, przeciw morowi, ku pamięci zaginionych itp. Zawieszane są wyłącznie na sosnach, uświęcając je, dlatego też drzewa te noszą nazwę „Świętych Sosen". Są one nietykalne - nikt nie ma prawa ich ściąć. Człowiek który by to zrobił spotkałby się z ogólnym potępieniem. Nie minie go też za to kara, może np. stracić wzrok. Reguł tych przestrzegali też Żydzi, co czasami wykorzystywano. Przed II wojną kupcy żydowscy wykupywali kwartały lasu na zrąb. Jeśli narazili się czymś okolicznej ludności, rano na najdorodniejszych drzewach mogli znaleźć uświęcające je kapliczki...
Kapliczki wiszą zwykle na starych, dorodnych sosnach. Drzewa te są reliktem dawnej Puszczy wyróżniając się spośród młodszych nasadzeń. Dzięki kapliczkom ocalały w czasie wycinania starodrzewu; z czasem zginą nim młodszy las się z nimi zrówna. Spotyka się wiele starych, uschniętych i bardzo malowniczych sosen z zawieszonymi kapliczkami. Takie drzewo do niedawna stało na skraju Supraśla. Choć po wojnie chciano ją ściąć - nie znalazł się nikt kto by się na to odważył. Ze względu na nietrwałość materiału trudno powiedzieć jak stary jest ten zwyczaj, prawdopodobnie jednak sięga czasów pogańskich. Najstarsza zachowana kapliczka pochodzi z 1827 roku (obecnie w muzeum), natomiast w lesie spotkać można nadal kapliczki pochodzące z II połowy XIX wieku.
Trudne dziś do weryfikacji lokalne przekazy mówią o wykorzystywaniu kapliczek jako skrzynki kontaktowe w czasie Powstania Styczniowego.
Źródło: suprasl.bialystok.lasy.gov.pl
