Zamek w Surażu
Zamek w Surażu to nieistniejąca już, drewniana warownia z elementami murowanymi, która powstała przypuszczalnie na przełomie XIV i XV wieku. Została wzniesiona na miejscu jeszcze starszego, mazowieckiego grodu z XI wieku. Dziś jedyną pamiątką po dawnej świetności jest Góra Zamkowa, która wznosi się malowniczo nad Narwią i jest świadkiem bogatej, wielowiekowej historii regionu.
Zamek Bony Sforzy
W 1533 roku Suraż wraz z dobrami bielskimi został kupiony przez królową Bonę Sforzę. Prawdopodobnie z jej inicjatywy powstał nowy, drewniany zamek z niewielką, ceglaną wieżą. Zamek ten został zniszczony w pożarze 9 maja 1603 roku i nigdy nie został odbudowany.
Wiedzę o tej fascynującej historii czerpiemy z badań archeologicznych. Już w 1937 roku Józef Jodkowski prowadził tu prace wykopaliskowe. W 2004 roku przeprowadzono podwodne badania, a w 2013 roku zrealizowano polsko-litewski projekt badawczy, który odkrył wiele nowych faktów na temat średniowiecznej warowni i jej znaczenia na pograniczu Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Pierwsze ślady osadnictwa w okolicach Suraża sięgają VIII wieku, jednak gród drewniano-ziemny, który dał początek miastu, powstał na początku XI wieku. Usytuowany na skarpie nad Narwią, pełnił rolę mazowieckiego ośrodka administracji państwowej. Jego strategiczne położenie na północno-wschodniej granicy Polski chroniło przed atakami Jaćwingów i Prusów, a od strony północy osłaniały go szerokie bagna Doliny Biebrzy. Przez wieki był on świadkiem licznych sporów i wojen, przechodząc z rąk do rąk między Mazowszem a Wielkim Księstwem Litewskim, o czym świadczą zapiski w kronikach krzyżackich i innych dokumentach historycznych.
