Pomnik Bitwy pod Świecinem

Bitwa pod Świecinem – starcie zbrojne, które miało miejsce 17 września 1462 roku.

Sytuacja ogólna przed bitwą
Na początku wojny trzynastoletniej toczącej się pomiędzy wojskami zakonu krzyżackiego (głównie wojska zaciężne) a wojskami polskimi króla Kazimierza Jagiellończyka, polskie pospolite ruszenie z Wielkopolski liczące prawie 21 tys. ludzi, wspierane wojskami nadwornymi, poniosło klęskę w bitwie pod Chojnicami 18 września 1454 roku. Bitwa ta wykazała brak zdolności dowódczych młodego króla oraz niskie walory rycerzy z pospolitego ruszenia, które od kilkudziesięciu lat nie uczestniczyło w wojnach.

Polacy w połowie 1462 roku kontrolowali w Prusach już tylko Żuławy z Gdańskiem, Elbląg, Frombork, połowę ziemi chełmińskiej, południowe Pomorze i Nidzicę. Nowo uchwalony podatek w Polsce oraz pomoc finansowa miast pruskich, których mieszkańcy pragnęli przyłączenia do Polski, umożliwiły królowi polskiemu zaciąg wojsk zawodowych. Ich nowym dowódcą został doświadczony dowódca wojsk zaciężnych – burgrabia krakowski Piotr Dunin, który dokonał desantu na Sambię i odblokował oblężony Frombork.

10 września 1462 roku Dunin wyruszył na czele 1 500-2 000 żołnierzy w kierunku Pucka i Lęborka, które zamierzał zdobyć. Krzyżacy pod Lęborkiem dysponowali prawie 2 700 żołnierzami. Ich dowódca – Fritz Raweneck liczył również na pomoc 600 ludzi jazdy Eryka II, księcia słupskiego, będących już w drodze. Do Dunina natomiast dołączył spory oddział zaciężnych z Gdańska (o którym jednak krzyżacy się nie dowiedzieli). Z Torunia wyruszył też jako wsparcie dla Polaków oddział kawalerii zaciężnej w sile 500 żołnierzy.

Bitwa
Nocą z 16/17 września Dunin założył obóz obronny typu husyckiego pod wsią Świecino. Otoczony przez krzyżaków mógł liczyć tylko na doświadczenie swych zawodowych żołnierzy. Na polecenie krzyżaków miejscowi chłopi zatarasowali wszelkie drogi ucieczki. Nieprzyjaciel postanowił szybko i całkowicie rozprawić się z wojskami polskimi, licząc na znaczną przewagę i wiedząc o spodziewanych posiłkach z Torunia. Wstrzymał jednak atak dostrzegając, że siły są wyrównane, a Polacy zdołali się okopać w taborze. Pierwszy zaatakował Dunin, który dysponując mniej licznym oddziałem konnicy, sprowokował kontratak krzyżaków. Jazda polska wycofała się i umożliwiła ostrzał jazdy krzyżackiej przez ukrytych w lesie i trzcinach kuszników. Jej pogrom umożliwił Duninowi atak na słabo jeszcze umocniony obóz krzyżacki. Bitwa była zacięta, lecz po śmierci dowódcy Rawenecka, wojska krzyżackie załamały się – część się od razu poddała (ok. 70 ludzi), a reszta rzuciła do ucieczki.

Ponieważ wszystkie drogi wcześniej zostały zablokowane, a konnica krzyżacka prawie całkowicie zniszczona, pogrom uciekających był przesądzony. Przyjmuje się, że zginęło ponad 75% wojsk krzyżackich.

Pod koniec bitwy pojawiły się posiłki Eryka Pomorskiego, jednak widząc porażkę krzyżaków, szczeciński książę nie zaatakował, natomiast zaatakowali Polacy, zmuszając jego wojska do ucieczki.

Po bitwie
Bitwa ta uważana jest przez historyków za punkt zwrotny w działaniach wojny trzynastoletniej, ponieważ wkrótce po niej wojska polskie rozpoczęły ofensywę, spychając krzyżaków do obrony. Bitwa wykazała zdolności polskiego dowódcy i pozbawiła nieprzyjaciela wojsk na lewym brzegu Wisły. W lipcu 1463 Dunin rozpoczął oblężenie zamku Gniew, który padł w styczniu 1464 r., co przywróciło komunikację między Gdańskiem i Królestwem Polskim, a jednocześnie zablokowało zakonowi drogę na zachód Europy.

Źródło: wikipedia.pl