Kościół ewangelicko-augsburski pw. św. Jakuba Starszego w Ustroniu
188/60 z 02.03.1960; A-349/78 z 07.07.1978
Kościół pw. św. Jakuba Starszego jest świątynią parafialną parafii ewangelicko-augsburskiej w Ustroniu. Powstała na początku XIX w. świątynia jest największym obiektem sakralnym w mieście. Pięknie położona wśród wiekowych lip i brzóz jest jedną z ustrońskich atrakcji. Szczególnie pięknie prezentuje się wieczorem, kiedy jej fasada jest podświetlona.
Kościół murowany z kamienia i cegły nie posiada wyraźnych cech stylowy. Jest orientowany, tzn. jego półkoliście zamknięte prezbiterium jest zwrócone w kierunku wschodnim. Dwuspadowy dach jest obecnie pokryty blachą. Świątynia to obiekt trójnawowy, przy czym nawę główną nakrywa kolebkowe sklepienie.
Wewnątrz świątyni na szczególną uwagę zasługuje:
ołtarz główny, projektu architekta Ruprechta z Wiednia, ufundowany przez robotników hut w Ustroniu, Trzyńcu i Frydku, poświęcony w 1883 r.;
obraz ołtarzowy „Ostatnia Wieczerza” autorstwa malarza ze Słowacji – Stetka z 1883 r., ufundowany przez p. Cholewę z Ustronia Zawodzia;
namalowane przez Eugena Schaeffera w latach 1831–1839 freski i obrazy w prezbiterium;
barokowa ambona z ok. 1850 r.;
organy z 1842 r.;
mające ponad 200 lat kielichy, dzbany cynowe i lichtarze.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Ruch reformacyjny na Śląsku Cieszyńskim zapoczątkowany był już za czasów Kazimierza II i został ugruntowany przez księcia Wacława Adama. Reformację przyjęła wówczas olbrzymia większość ludności księstwa tak, że Śląsk Cieszyński stał się w owym czasie wybitnie ewangelickim. Rozkwit reformacji został nagle zahamowany z chwilą przejścia syna Wacława Adama na katolicyzm, co miało miejsce w 1611 r. Dla ewangelików zaczął się wówczas ciężki okres kontrreformacji. Wiosną 1654 r. w okresie od 21 marca do 18 kwietnia odebrano im 50 kościołów, pozbawiając ich opieki religijnej. W Ustroniu odebrano kościół 18 kwietnia 1654 r. Pamiątką po tych smutnych czasach jest „Kamień na Równicy”, przy którym najczęściej odbywano potajemnie, nocą, nabożeństwa w latach 1654–1709, póki nie uzyskano zezwolenia na budowę kościoła „z łaski” w Cieszynie w 1709 r.
Ogłoszenie patentu tolerancyjnego w 1781 r. zapoczątkowało nowy okres w historii ewangelicyzmu. Na podstawie zezwolenia ówczesnego starosty hr. Jana Larischa z dnia 21 lipca 1783 r. wybudowano na miejscu dzisiejszej szkoły tymczasowy budynek drewniany, w którym zaczęto odprawiać nabożeństwa dla 400 rodzin. Służył on ustrońskim ewangelikom przez ponad pół wieku, bowiem dopiero w latach 30. XIX w. udało się zrealizować plan wzniesienia dużego murowanego kościoła. W 1835 r., za czasów ks. Karola Kotschego, którego imię nosi dzisiaj plac, na którym stoi świątynia, położono kamień węgielny pod jej budowę. Świątynię poświęcono już w trzy lata później. Na skutek wielu ograniczeń kościół ten nie mógł mieć wejścia od ulicy oraz wieży, którą dobudowano dopiero w 1865 r. Organy zakupiono w 1842 r. Obok kościoła wzniesiono również plebanię i szkołę.
W stulecie parafii nastąpiło odnowienie kościoła, domu parafialnego i szkoły oraz wybudowano Dom Sierot, który rozszerzono potem na Ewangelicki Zakład Dobroczynny. W okresie międzywojennym wybudowano również okazały dom młodzieżowy tzw. „Prażakówkę”, która obecnie stanowi siedzibę Miejskiego Domu Kultury.
W latach 80. i 90. XX w. przeprowadzono wiele prac renowacyjnych, m.in.: odnowiono elewację zewnętrzną i dach na kościele. Wnętrze przemalowano w 1990 r. wg projektu Karola Kubali. W 2000 r. obiekt został podświetlony.
Źródło: peuk.fiiz.pl
