Kolekcja zachowawcza starych odmian drzew owocowych w Warnowie

Kolekcja zachowawcza starych odmian drzew owocowych w Warnowie na terenie Wolińskiego Parku Narodowego, mająca na celu ochronę ginących gatunków drzew owocowych. Kolekcja zachowawcza starych odmian to odpowiedź na postępującą erozję genetyczną, która zagraża różnorodności uprawianych od wieków roślin sadowniczych.

Dlaczego stare odmiany są tak ważne?

Dawne odmiany drzew owocowych przystosowały się do lokalnych warunków klimatycznych i biologicznych. Charakteryzują się większą odpornością na mróz, choroby oraz szkodniki niż nowoczesne, wysokowydajne odmiany. Niestety są one stopniowo wypierane z krajobrazu przez ujednolicone, komercyjne sady.

Zanik tych drzew to nie tylko utrata unikalnych smaków i aromatów, ale także osłabienie lokalnych ekosystemów. Tradycyjne sady to miejsca bytowania i rozmnażania wielu gatunków owadów, ptaków i innych drobnych zwierząt. Drzewa pomagają również chronić glebę przed erozją i zmniejszają siłę wiatru.

Inwentaryzacja i odtworzenie sadu

W 2019 roku na terenie Wolińskiego Parku Narodowego przeprowadzono inwentaryzację, podczas której odnaleziono 142 stare drzewa owocowe, w tym cenne odmiany takie jak:

• Weisser Winterkalvill
• Malinowa oberlandzka
• Reneta landsberska
• Altlander Pfannkuchenapfel
• Złota reneta

Z powodu złego stanu zdrowotnego drzew podjęto decyzję o utworzeniu kolekcji zachowawczej. Z wytypowanych okazów pobrano materiał genetyczny, który następnie rozmnożono metodą okulizacji. Nowe drzewka zasadzono w starannie przygotowanym sadzie w Warnowie.

Gildie drzew owocowych – permakulturowe podejście

Sad w Warnowie powstał zgodnie z zasadami permakultury. Każde drzewo otoczone jest roślinami towarzyszącymi, tworzącymi tzw. gildię. Rośliny te pełnią wiele funkcji:

• Chronią glebę przed erozją i utratą wilgoci
• Ograniczają rozwój chwastów
• Przyciągają zapylacze i pożyteczne owady
• Odstraszają szkodniki
• Wiążą azot z powietrza, użyźniając glebę
• Transportują składniki odżywcze z głębszych warstw ziemi

Taka kompozycja wspiera rozwój drzew owocowych i zwiększa ich odporność, tworząc samowystarczalny mikroekosystem.

Schronienia dla dzikich zwierząt

W sadzie zaplanowano również specjalne strefy dla płazów, gadów, ptaków, pszczół i nietoperzy. Dzięki temu kolekcja pełni nie tylko funkcję ochrony różnorodności genetycznej drzew, ale także wzmacnia lokalną faunę.

Miejsce edukacyjne i przyrodnicze

Kolekcja zachowawcza w Warnowie ma również wartość edukacyjną. Pokazuje, jak można w praktyce łączyć tradycję z nowoczesnym, zrównoważonym podejściem do rolnictwa i ochrony przyrody. To przykład tego, jak niewielkim nakładem pracy można stworzyć miejsce funkcjonujące w zgodzie z naturą.

Podsumowanie

Kolekcja zachowawcza starych odmian drzew owocowych w Warnowie to nie tylko sad. To żywe muzeum genów, smaku, zapachu i naturalnej harmonii. Dzięki niej ocalona zostanie cenna część naszego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. To miejsce, które pokazuje, że bioróżnorodność ma kluczowe znaczenie dla przyszłości środowiska i rolnictwa.