Grobowce megalityczne w Wietrzychowicach
W lesie znajduje się rezerwat archeologiczny – cmentarzysko szkieletowe. Zostało ono wzniesione przez plemiona pasterzy i rolników, zamieszkujących tamtejsze tereny 5500 lat temu. Ze względu na wielkość znajdujące się tam grobowce, nazywane też kopcami kujawskimi, określane są mianem polskich piramid.
W owych rozwiniętych plemionach wytworzył się system wierzeń religijnych, którego przejawem był zwyczaj wznoszenia potężnych budowli kamienno-ziemnych. Te olbrzymie nasypy, w kształcie wydłużonego trójkąta, nierzadko dochodzące do 150 m długości, okładane były głazami i większymi kamieniami, których masa w partii szczytowej sięgała 7–10 ton; w miarę zwężania się grobowca kamienie były coraz mniejsze. Dzięki temu nie obsuwały się, a budowle owe mogły prawie niezmienione przetrwać tysiąclecia. W partiach czołowych budowli występują przerwy w obstawie kamiennej. Były to zapewne wejścia do drewnianych komór przeznaczonych na odprawianie obrzędów pogrzebowych.
Do wzniesienia jednego grobowca zużywano przeciętnie około 150 m3 kamieni i około 1000 m3 ziemi. Transport budulca, z uwagi na rozmiar i znaczny ciężar kamiennych bloków, odbywał się zapewne z pomocą wołów. W grobach tych, nazywanych – jak podaje Oskar Kolberg – żalkami, pochowani byli wyłącznie mężczyźni. Badania wykazały, że były to pochówki pojedyncze, jakkolwiek spotyka się przypadki znalezienia jednocześnie dwóch mężczyzn pochowanych w tym samym czasie. Zmarłych układano w pozycji wyprostowanej, na wznak. Głowy nieboszczyków skierowane były do czoła grobowca.
Wyposażenie grobowe, zazwyczaj skromne, z reguły ograniczało się tylko do jednego narzędzia krzemiennego, części naczynia bądź bryły wapiennej, co wskazuje na jego symboliczny charakter. Przejawem troski o losy zmarłego i wyrazem złożonego mu uznania przez najbliższych żyjących była przecież sama piramida, ogrom pracy włożony w zbudowanie, zgodnie z panującym zwyczajem pogrzebowym, potężnego nasypu ziemnego grobu.
Ze względu na sposób konstruowania tych grobowców i ich części wewnętrznych z wielkich kamieni, zalicza się je do tzw. grobowców megalitycznych. Pochodzą z neolitu i stanowią najstarsze na naszych ziemiach nasypy nagrobne, związane z kulturą pucharów lejkowatych (schyłek IV i początek III tysiąclecia p.n.e.). Co do okresu powstania, poprzedzają wzniesienie piramid egipskich. Były to zapewne miejsca pochówku wodzów, lokalnych władców, kapłanów bądź starszyzny plemiennej. Na szczytach grobowców spotyka się pozostałości późniejszych styp i uroczystości ku czci zmarłego. Zapewne były one również miejscem obrzędów kultowych, dokonywanych z udziałem całej społeczności.
Źródło: wikipedia.pl
Kopce kujawskie – olbrzymie grobowce, budowle megalityczne, zwane żalkami lub grobami olbrzymów. Budowano je w późnych stadiach młodszej epoki kamienia (ok. 3000–2200 lat p.n.e.). Świadczą o dość wysokim poziomie wiedzy architektonicznej, umiejętności stosowania prostych urządzeń typu dźwignia oraz dobrej organizacji pracy ich budowniczych. O znajomości pewnych podstaw astronomii świadczy zorientowanie grobów w stosunku do stron świata (wschód-zachód).
W Polsce, poza Kujawami Wschodnimi, występują na Pomorzu Zachodnim. Są to obiekty w formie wydłużonego trapezu, rzadziej okrągłe.
W okolicach Izbicy Kujawskiej znajdują się dwa skupiska grobowców – obecnie rezerwaty archeologiczne w Wietrzychowicach i Sarnowie. Pojedyncze grobowce zachowały się we wsiach Gaj i Obałki. Do lat 20. XX w. przetrwały we wsi Śmieły i na granicy Wietrzychowic i Osiecza Małego. Oskar Kolberg podawał, że jeszcze w XIX w. grobowce na Kujawach występowały bardzo licznie.
Kamienna obstawa grobu nawiązuje prawdopodobnie do kształtu wielkich domostw pierwszych rolników tych ziem z okresu ok. 4300–3000 lat p.n.e., należących do kultury nadcisańskiej. Część pojedynczych głazów tworzących ścianę wschodnią posiada masę dochodzącą do kilku ton. Ich wielkość stopniowo maleje w miarę zwężania się grobu ku zachodowi. Długość całego obiektu może dochodzić nawet do 100 m, a szerokość podstawy (ściana wschodnia) 8–10 m. W części szczytowej grobu, w wydzielonym prostokącie, i w specjalnej jamie, znajdował się pochówek szkieletowy jednej osoby (przypuszczalnie przywódcy – patriarchy rodu), obłożony kamieniami w formie kopczyka. Całość przestrzeni w obrębie obstawy przykrywał płaszcz kamienno-ziemny o wysokości dochodzącej do 4 m. Oblicza się, że do budowy średniej wielkości obiektu tego typu, potrzebna była masa ziemi dochodząca do 600 ton oraz kamieni ponad 200 ton. W latach siedemdziesiątych XX wieku, Zakład Archeologii Nadodrza Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN w Poznaniu, reprezentowanej przez prof. T. Wiślańskiego, przeprowadził szereg prac archeologicznych, badając m.in. dwa położone obok siebie groby megalityczne, usytuowane przy obecnej granicy pól Pomietowa i Karska oraz inne, położone na polach Krępcewa i w pobliżu Dolic.
Źródło: wikipedia.pl
