Rynek w Wołczynie

Pierwsza wzmianka w dokumentach o istnieniu osady w miejscu dzisiejszego Wołczyna to akt nadania jej przez księcia Henryka III Śląskiego praw miejskich z dnia 22 stycznia 1261 r. według tych dokumentów miasto miało jednak nazywać się na cześć założyciela Książęca Dolina (Fuerstental). Nazwa jednak się nie przyjęła. Zanim Kunzo – dzierżawca ziem zwanych przez Henryka III „wielkim lasem” otrzymał od niego nakaz lokacji osada musiała jednak już od wielu lat funkcjonować jako targowa. Tędy przebiegał szlak handlowy Kraków – Kluczbork – Wrocław. Wraz z nadaniem praw miasta zyskało 100 włók pola, 10 lat wolnych od podatków i nowe prawa targowe. Kunzestad nigdy nie został otoczony murami obronnymi, stąd w herbie drewniana strażnica. Do XVII w. Kunzestad rozwijał się pomyślnie. Ludność utrzymywała się z rolnictwa, rzemiosła i handlu. Najliczniejszy był cech szewski- pod koniec XVIII w. skupiał ponad 70 rzemieślników, wszystkich mieszkańców było zaś 800. Płody rolne i rękodzieła zbywane były na 5 corocznych jarmarkach, eksportowano je także do Wielkopolski. Do 1495 r. Wołczyn był miastem książęcym kolejnych dynastii Piastów: brzeskich, świdnickich i opolskich. Następnie aż na 300 lat przeszedł w ręce prywatne – magnackiego rodu Posadowskich, potem we władanie królów pruskich Fryderyka II i Fryderyka III.

Miasto było kilkakrotnie zaludniane: w XV w. przez osadników husyckich, w XVII w. – po wyniszczeniu przez epidemie i pożary w 1432 roku, 1581 roku, 1588 roku, 1627 r. i 1633 r. – także przez wygnanych z Polski braci polskich. W XVI w. powstała tu znana w kraju z wysokiego poziomu nauczania szkoła miejska, a w XVIII i w początkach XIX w. mieściło się znane proseminarium dla polskich ewangelików, przeniesione później do Kluczborka. Za panowania królów pruskich miasto otrzymało swój statut i urząd stróża miejskiego. Po trudnych latach gospodarczego załamania i masowej emigracji zarobkowej mieszkańców sytuacja zaczęła się poprawiać po doprowadzeniu kolei żelaznych do Kluczborka. W połowie XIX w. otwarto tu – największą wówczas – roszarnię lnu. W latach międzywojennych dobudowano oddział roszarni konopi. Powstały też 2 małe browary, gorzelnia, a w 1893 r.- fabryka drożdży – zalążek dzisiejszej fabryki Lesaffre Bio Corporation (dawniej: Śląskiej Fabryki Drożdży „Polmos”) zaopatrującej w swoje produkty jedną czwartą kraju. W 1904 r. wybudowano gazownię i oświetlono ulice.

W 1796 r. Wołczyn liczył 893 mieszkańców, w 1939 r. – 3899 a w 2001 r. – 6497.

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje stosunki ludnościowe występujące w regionie we fragmencie – Der Abstammung nach ist die Bevolkerung aus Polen und Deutschen gemischt. Die verherrschende Sprache ist die deutsche, doch last es die Mundart erkennen, das fruher mehr polnisch gesprochen wurde w tłumaczeniu „Występuje tutaj mieszana ludność z Polski i Niemiec. Dominującym językiem jest niemiecki, ale występuje również dialekt, wcześniej ludność więcej mówiła po polsku”[.

Niemcy zostali wyparci z miasta 21 stycznia 1945 roku przez oddziały 95 dywizji piechoty gwardii 32 korpusu piechoty gwardii 5 armii gwardii 1 Frontu Ukraińskiego. Podczas walk zginęło 6 żołnierzy radzieckich (dla ich upamiętnienia wzniesiono po wojnie Pomnik Wdzięczności na ówczesnym pl. Armii Czerwonej).

Źródło: wikipedia.pl