Stellung b1 - Punkt oporu "Wólka Prusicka" - 14. Kochbunkier
Jest to najmniejszy i niezwykle popularny niemiecki polowy, betonowy bunkier bojowy. „Kochbunkier” nazywany był potocznie „garnkiem Kocha” (niem. Kochtöpfe). Produkowany był masowo w zakładach betoniarskich. Następnie, jako element prefabrykowany, w całości przewożono go na stanowisko bojowe. „Kochbunkry” betonowano również bezpośrednio na miejscu przeznaczenia w gotowym wykopie. W zasadzie jest to jedyny niemiecki bunkier bojowy produkowany w całości jako prefabrykat. Do jego produkcji stosowano beton klasy od B-20 do B-25. W przypadku betonowania w warunkach polowych najczęściej uzyskiwano klasę betonu B-15, ale zdarzały się też przypadki uzyskania klasy betonu jedynie B-10 oraz rzadziej B-20.
W warunkach pola walki „Kochbunkier” zapewniał lepsze warunki zabezpieczenia strzelca przed ostrzałem z broni lekkiej niż stanowisko ziemne lub ziemno-drewniane. Ponadto zapewniał dobrą i bezpieczną obserwację bezpośredniego przedpola linii frontu. Prowadzenie ognia ze strzelnic „Kochbunkra” było skuteczniejsze niż ze stanowiska ziemnego, a morale Strzelca dużo wyższe od tego, który walczył w okopie. Kolejną zaletą były niskie koszty wytworzenia, niewielka ilość łatwo dostępnego materiału oraz prostota wykonania.
„Kochbunkier” ustawiano w wykopie, obsypywano ziemią do wysokości dolnej półki strzelnic, oczywiście dostosowując do warunków otaczającego go terenu i wymagań taktycznych przyszłego pola walki. Z głównych okopów strzeleckich doprowadzano do jego wejścia krótkie okopy dobiegowe lub stawiano je bezpośrednio wejściem do okopu. Po obsypaniu i zamaskowaniu obiekt stanowił dla artylerii przeciwnika niewielki i niezwykle trudny do trafienia cel. Praktycznie uzyskanie bezpośredniego trafienia pociskiem lekkiej artylerii polowej kalibru do 75 mm było trudne i określane stosunkiem pierwszego trafienia do 20-30 oddanych strzałów. A trzeba pamiętać, że tam znajdował się jeden żołnierz, a obiektów było wiele.
„Kochbunkry” występują w wielu wersjach wykonania. Podstawowym i najliczniej wykonanym typem są obiekty dwustrzelnicowe, które oczywiście również mogą się różnić rozmiarami, grubością ściany, rozmiarami strzelnic, grubością i kształtem stropu, średnicą zewnętrzną oraz rozstawem osiowym strzelnic. Ponadto występują sporadycznie obiekty bez stropu, z kwadratowym otworem w stropie do prowadzenia ognia okrężnego oraz z otworem w stropie na peryskop dla obserwatora artylerii lub dla anteny radiostacji polowej. Montowano je też w pozycji poziomej wykorzystując jako małe podręczne magazyny amunicji, granatów i innych środków bojowych, a nawet jako polowe miejsce do leżenia lub ukrycia. Czasami drobne różnice w wymiarowaniu obiektów były wynikiem błędów popełnianych w trakcie budowy, zwłaszcza tych obiektów, które betonowano na miejscu w skrajnie różnych warunkach polowych i pogodowych oraz niskiej fachowości ludzi wykonujących prace. Trzeba pamiętać, iż do prac wykorzystywano często mieszkańców okupowanych terenów, pod groźbą użycia siły lub rozstrzelania.
Źródło: Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014
Pośpiesznie budowane w 1944 roku fortyfikacje, w skład których wchodziły polowe, liniowe pozycje obrony stałej, miały za zadanie powstrzymywać kolejne uderzenia Armii Czerwonej. Nazwano je „łamaczami fal”. W ich skład wchodziła również pozycja fortyfikacji polowych oznaczonych jako „b-1 Stellung”. Charakteryzowała się ona zastosowaniem standardowych, typowych, betonowych, polowych obiektów fortyfikacyjnych. Zastosowano praktycznie pięć różnych typów obiektów, w tym trzy lekkie („Kochbunkier”, R-58c i R-67) oraz dwa ciężkie (R-668 i R-701).
Punkt oporu "Wólka Prusicka" znajduje się na terenie województwa łódzkiego, w pobliżu granicy z województwem śląskim. Zasadniczo większość obiektów jest jeszcze widoczna w terenie. Niestety świadomość tutejszych mieszkańców jest bardzo niska i obiekty są zasypywane śmieciami. Tutejsze władze samorządowe i sami mieszkańcy nie są zainteresowani ich turystyczno-krajoznawczym wykorzystaniem. Podczas zwiedzania należy pamiętać, iż większość obiektów znajduje się na prywatnych działkach. Nie zaleca się, a wręcz nie proponuje penetracji wnętrz obiektów ze względu na poważny stopień ich zaśmiecenia. Wszystkie obiekty są całkowicie ogołocone z wszelkiego wyposażenia i elementów pancernych.
W okresie, kiedy budowano fortyfikacje, tereny te były obszarem upraw rolniczych, a punkt oporu przylegał z lewej do ściany lasu. Poszczególne obiekty obecnie zlokalizowane są na terenach porolniczych i są to zagajniki, krzewy, nieużytki czy też pojedyncze skupiska dzikich drzew. Wśród nich musimy odnajdywać poszczególne obiekty. Niestety, niektóre są już po sam strop zasypane. Zadaniem taktycznym punktu oporu była obrona otwartego terenu położonego pomiędzy dwoma dużymi kompleksami leśnymi, przez który łatwo mogły uderzyć zmechanizowane oddziały nieprzyjaciela. Oddziały te, kierując się od strony przeprawy mostowej nad rzeką Wartą w miejscowości Ważne Młyny, mogły w krótkim czasie obejść od tyłu wojska broniące Częstochowę. Do dziś w lasach na wysokości punktu oporu zachowały się dosyć czytelnie ślady po transzejach i okopach oraz stanowiskach ogniowych. W pobliżu przebiegała linia kolejowa łącząca Częstochowę z Centralną Magistralą Kolejową Śląsk-Gdynia i dwie drogi bite z Brzeźnicy do Częstochowy i do Łobodna. Na linii fortyfikacji „b-1 Stellung" od punktu oporu „Wólka Prusicka" do kolejnego punktu oporu „Rudniki", ciągnęły się fortyfikacje ziemne i drewniane, wzmocnione wieloma stanowiskami typu „Kochbunkier".
Źródło: Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014
Dojazd: do punktu oporu dostaniemy się jadąc drogą nr 483 z Częstochowy do miejscowości Ważne Młyny, leżącej nad rzeką Wartą, gdzie znajduje się most drogowy nad rzeką. Dalej droga nr 483 biegnie do miejscowości Brzeźnica, w której znajduje się bardzo ważne skrzyżowanie z drogą nr 42. W 1944 roku było to strategiczne skrzyżowanie dróg bitych Częstochowa-Łask i Wieluń-Radomsko. Opuszczając zabudowania Częstochowy mijamy w pobliżu kilka polskich lekkich schronów bojowych, wybudowanych w lecie 1939 roku. W miejscowości Stary Broniszew opuszczamy drogę nr 483 i skręcamy w lewo w kierunku miejscowości Kuźnica. Po przejechaniu ok. 5 km dojeżdżamy do miejscowości Wólka Prusicka. Mijamy centrum wsi i kierujemy się dalej drogą w stronę miejscowości Kuźnica. Po opuszczeniu zabudowań wiejskich, po ok. 500 m, po prawej stronie naszej drogi, znajduje się wspomniany punkt oporu.
- Sykosz Waldemar, Śląski Rocznik Forteczny, tom V, Pro Fortalicium, Bytom 2014