Cerkiew Opieki Matki Bożej na Świętej Górze Jawor
Cerkiew Opieki Matki Bożej na Świętej Górze Jawor to greckokatolicka, drewniana cerkiew wybudowana w 1929 roku na górze Jawor w miejscu objawienia Matki Boskiej. Cerkiew na Górze Jawor w latach 1969–2017 użytkowana przez kościół prawosławny. Ma przeszklony przedsionek, a wewnątrz barwną polichromię i obrazy. Na zewnątrz cerkwi znajduje się tablica pamiątkowa z 1997 r., umieszczona w pięćdziesiątą rocznicę akcji „Wisła”. Przy kaplicy pątnicy stawiają przyniesione przez siebie krzyże. Główne uroczystości mają miejsce w dniu święta apostołów Piotra i Pawła (12 lipca). W pobliżu znajduje się cudowne źródło.
Cerkiew na Góze Jawor to miejsce święte dla wyznawców prawosławia i grekokatolików. Tu miały miejsce objawienia Matki Bożej proszącej o wybudowanie kaplicy. Dziś jest to cerkiew Opieki Matki Bożej na świętej Górze Jawor w parafii świętego Michała Archanioła w Wysowej-Zdroju, należącej do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Świątynia jak i otoczone kultem źródełko jest celem wielu pielgrzymek zarówno z Polski, jak i ze Słowacji. Góra Jawor jest uważana przez wyznawców prawosławia za świętą, w związku z objawieniami maryjnymi, jakie miały tam miejsce w okresie międzywojennym.
Źródło: wikipedia.pl / malopolska.szlaki.pttk.pl / visitmalopolska.pl
Początki sanktuarium sięgają lat 20. XX w. i wiążą się z objawieniami maryjnymi, których po raz pierwszy doznała w dniu 21 września 1925 jedna z mieszkanek Wysowej. Wieści o powtarzających się objawieniach na polanie pod górą Jawor szybko stały się znane w całej okolicy i przyciągały coraz liczniejsze rzesze pielgrzymów. W związku z tym biskup greckokatolicki z Przemyśla (mimo niechętnego początkowo stanowiska) polecił zbudować w miejscu objawień cerkiew.
Świątynię wzniesiono w 1929. Obiekt zaprojektował nauczyciel Batiuk z Wysowej, natomiast głównym wykonawcą był cieśla Józef Ferenc z Huty Wysowskiej. 14 października tegoż roku (w święto Opieki Matki Bożej) cerkiew została konsekrowana.
W okresie okupacji hitlerowskiej sanktuarium nie było odwiedzane ze względu na bliskość granicy Generalnego Gubernatorstwa i Słowacji, co praktycznie uniemożliwiało dostęp do tego terenu.
Po wojnie, w wyniku wysiedlenia miejscowej ludności łemkowskiej w ramach Akcji „Wisła” (1947), opustoszałą świątynię przejęły Wojska Ochrony Pogranicza. W budynku cerkwi urządzono strażnicę, a wyposażenie wnętrza spalono (udało się uratować tylko jedną ikonę). Od 1956, tj. od rozpoczęcia powrotu Łemków na ojcowiznę, czyniono starania o odzyskanie świątyni, jednak nastąpiło to dopiero w 1969. Cerkiew została odremontowana i na nowo wyposażona, przy wydatnej pomocy Łemków z USA. Świątynia weszła w skład parafii św. Michała Archanioła w Wysowej-Zdroju (Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego).
Po wieloletnich sporach sądowych, cerkiew została ostatecznie przyznana grekokatolikom (2017). Od tego czasu prawosławni celebrują nabożeństwa przy ołtarzu polowym, usytuowanym na pobliskiej działce, będącej własnością Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (planowana jest na jej terenie budowa świątyni prawosławnej).
Źródło: wikipedia.pl
