Uzdrowisko Wysowa-Zdrój
Uzdrowisko Wysowa-Zdrój jest malowniczo położone w szerokiej dolinie Ropy w Górach Hańczowskich, w pobliżu granicy ze Słowacją. Uzdrowisko formalnie powstało w pierwszych latach XIX wieku, kiedy to zbudowano łazienki do kąpieli w wodach mineralnych i budynek z pokojami dla kuracjuszy.
Podstawowymi czynnikami leczniczymi w Wysowej-Zdroju są klimat i naturalne wody mineralne – szczawy wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowe o silnie zróżnicowanej mineralizacji. Częstym obrazkiem w Wysowej są krowy niedające się odgonić od źródła Wysowianki.
Na kuracjuszy czeka m.in. kilka sanatoriów i zakład przyrodoleczniczy. W ofercie znajdują się najbardziej wyszukane formy terapii, począwszy od kąpieli mineralnych przez biostymulację laserem, a skończywszy na przyprawiającej o dreszczyk emocji elektroterapii.
Wzniesiona pod koniec 2006 r. pijalnia oferuje duży wybór mineralnych wód o bogatej gamie smaków i właściwości. Łyk wody ze źródeł Józef, Franciszek czy Aleksandra pomoże zebrać siły na wycieczkę jednym z wielu szlaków i ścieżek spacerowych wytyczonych w najbliższym regionie.
Kuracje uzupełnia działanie środowiska, gdyż zdrój jest dosłownie zagubiony pośród lasów i leży na wysokości 510 – 530 m n.p.m. Kuracjusze wypoczywają w ciszy i pięknie nieskażonej przyrody. Powietrze pełne jest ożywczego ozonu, eterycznego zapachu kwiatów, traw leśnych i żywic.
W chwilach wolnych od kuracji, warto wybrać się na wędrówkę pieszą lub wycieczkę rowerową szlakiem niebieskim, noszącym imię Kazimierza Pułaskiego, szlakiem zielonym – Wincentego Pola lub wschodniobeskidzkim imieniem marszałka Józefa Piłsudskiego. Niezapomnianych wrażeń dostarczy wędrówka na Ostry Wierch (938 m.n.p.m.).
Dla lubiących zwiedzać propozycja też jest bogata. Arcyciekawy jest szlaki pielgrzymek prawosławnych na Górę Jawor (723 m.n.p.m.), gdzie znajduje się drewniana kaplica Matki Bożej Jaworskiej z 1929 oraz źródełko uznane za uzdrawiające lub szlak prowadzący Śladami Ojca Świętego Jana Pawła II, a po drodze Hańczowa z cerkwią z XVII wieku.
Źródło: polska.travel
Lecznicze właściwości wód wysowskich znane były od dawna. Już w 1775 r. ówczesny właściciel Wysowej, Maciej Lanckoroński, zażywał w tych wodach kąpieli, czemu miał przypisywać swoje dobre zdrowie i czerstwy wygląd. W 1790 r. wód tych używała kolejna właścicielka Wysowej, Urszula z Morsztynów Dębieńska, która w tym celu wybudowała tu sobie pierwszą „łazienkę“. Zalążkiem publicznego uzdrowiska stał się budynek wzniesiony w 1812 r. przez wójta Wysowej, Ignacego Czechowicza. W 1824 r. zakład rozbudowano z inicjatywy Leona Kłosińskiego.
Po dłuższym okresie zastoju w 1880 r. tereny podupadającego już zdrojowiska nabył Abraham Feiber, który ponownie zaczął je zagospodarowywać. W 1890 r. Wysowa była znów znanym uzdrowiskiem: posiadała nowe łazienki oraz dwa pensjonaty dla gości. Rocznie przybywało tu ok. 2 tys. kuracjuszy. W reklamie zdroju pomógł znacznie pomysł butelkowania wód z wysowskich źródeł. W 1887 r. napełniano rocznie około 16 tys. butelek i taka wielkość produkcji utrzymywała się do końca XIX wieku.
Największą sławę uzdrowisko zyskało krótko przed pierwszą wojną światową. Jego wody porównywano do tych ze źródeł słynnego włoskiego Merano. Butelkowano wody ze źródeł „Józef”, „Olga”, „Rudolf”, „Bronisław” oraz z najbardziej znanego – zdroju „Słony”. „Rozbiory” (tj. analizy składu chemicznego) wód ze zdrojów „Rudolf” i „Słony” wykonali wówczas profesor Bronisław Radziszewski ze Lwowa i znawca wysowskich źródeł, doktor chemii Karol Trochanowski z Krakowa. Znany lekarz, Antoni Gluziński, przyrównywał później te źródła do zagranicznych wód z Ems, Kissingen i Ober-Salzbrunn. Wysoką jakość wysowskich wód doceniono także na wystawach – uhonorowano je medalami w 1882 r. w Przemyślu oraz w 1900 r. w Krakowie.
Podczas I wojny światowej zakład zdrojowy uległ kompletnemu zniszczeniu. Odbudowany w latach międzywojennych funkcjonował jednak jako małe, prowincjonalne uzdrowisko, niewiele większe od sąsiedniej słowackiej Cigeľki. Frekwencja nie przekraczała 700 kuracjuszy rocznie. W tym czasie (w latach 1921-1922) istniało na terenie Wysowej 9 źródeł wód mineralnych: „Bronisława“, „Józef“, Rudolf“, „Słony“, „Mira“, „Wanda“, „Olga“, „Karol“ i „Bezimienny“.
Właścicielem Zakładu Zdrojowo-kąpielowego Wysowa w latach międzywojennych była spółka akcyjna „Wysowa“ z Krakowa. Wybudowała ona rozlewnię – pijalnię, w której butelkowano wodę stołową „Wysowianka” ze zdroju „Józef”, a także wody lecznicze ze zdrojów „Wacław“ i „Słony“. Tę ostatnią polecano do picia przy nieżytach krtani, tchawicy, oskrzeli, przy dusznicy oskrzelowej, gruźlicy i rozedmie płuc, przy nieżytach żołądka i jelit oraz chorobach nerek. Przez cały okres międzywojenny wody te były w sprzedaży w specjalistycznych sklepach oraz w aptekach w całej Polsce.
II wojna światowa przyniosła upadek zarówno zdrojowi jak i całej wsi. Już jednak w 1949 r. Spółdzielnia „Żwirowiec” z Biecza uruchomiła tu butelkowanie wody mineralnej „Wysowianka”. Do jej produkcji wykorzystywano wodę mineralną z ujęć „Józef” i „Józef II”. W 1958 r. uzdrowisko zostało przejęte przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gorlicach. Z dniem 1 lipca 1959 r. utworzono tu Państwowy Zakład Uzdrowiskowy „Wysowa“.
Źródło: wikipedia.pl
W pijalni zdrojowej w Wysowej-Zdroju dostępne są wody z różnych zródeł, które też charakteryzują się odmiennym składem mineralnym:
Zdrój FRANCISZEK
- kation sodowy (Na+) - 4390.0 mg/l
- kation wapniowy (Ca2+) - 198.3 mg/l
- kation magnezowy (Mg2+) - 24.6 mg/l
- kation potasowy (K+) - 110.2 mg/l
- kation litowy (Li+) - 6.9 mg/l
- anion wodorowęglanowy (HCO-3) - 8481.5 mg/l
- anion chlorkowy (Cl-) - 2304.7 mg/l
- anion bromowy (Br-) - 11.2 mg/l
- anion jodkowy (J-) - 2.9 mg/l
Zdrój HENRYK
- kation sodowy (Na+) - 1272.0 mg/l
- kation wapniowy (Ca2+) - 130.7 mg/l
- kation magnezowy (Mg2+) - 34.0 mg/l
- kation potasowy (K+) - 29.6 mg/l
- kation litowy (Li+) - 1.8 mg/l
- anion wodorowęglanowy (HCO-3) - 2965.5 mg/l
- anion chlorkowy (Cl-) - 585.0 mg/l
- anion fluorowy (F-) - 0.4 mg/l
- anion jodkowy (J-) - 0.9 mg/l
Zdrój JÓZEF II
- kation sodowy (NA+) - 443.8 mg/l
- kation wapniowy (Ca2+) - 120.1 mg/l
- kation magnezowy (Mg2+) - 30.2 mg/l
- kation potasowy (K+) - 12.5 mg/l
- anion wodorowęglanowy (HCO-3) - 1311.9 mg/l
- anion chlorkowy (Cl-) - 265.9 mg/l
- anion fluorowy (F-) - 0.4 mg/l
Ponadto w Wysowej-Zdroju działa rozlewnia wód mineralnych Wysowianka, dzięki czemu z dobroczynnego działania wysowskich wód może obecnie korzystać niemal każdy – są szeroko dostępne w sprzedaży, w wybranych, popularnych sieciach sklepów na terenie całej Polski oraz za pośrednictwem sklepu internetowego. Produkcja odbywa się na dwóch nowoczesnych liniach produkcyjnych, jedna oddana w 2019 r. do rozlewania wód w opakowaniu szklanym 0,3 l z otwarciem twist off i wody lecznicze 0,33 oraz druga oddana w 2017 r. do produkcji wód w opakowaniu PET. Największym atutem wód "Wysowianka" jest ich pochodzenie i jakość.
Wysowianka oferuje następujące produkty:
- naturalną wodę wysokozmineralizowaną „Wysowianka” z naturalnym jodem w butelkach szklanych zwrotnych 0,3 l typu twist off, w butelkach PET o pojemności 0,5 l i 1,5 l. Wszystkie w wersji gazowanej oraz lekko gazowanej.
- naturalną wodę mineralną „Wysowianka Zdrój” o pojemnościach: 0,3 l bezzwrotna, 0,3 l zwrotna typu twist-off, w butelkach PET 1,5 l i 0,5 l; Dostępna gazowana oraz niegazowana.
- naturalne wody lecznicze: „Franciszek”, „Henryk”, „Józef” w butelkach bezzwrotnych o pojemności 0,33 l szklanych, PET o pojemności 0,5 l i kartonach Bag in Box o pojemności 5l.
- napoje smakowe na bazie naturalnej wody mineralnej „Wysowianka” lemon, pomarańcz, wieloowoc, oranżada biała i czerwona, kiwi-exotic, gruszka w butelkach szklanych zwrotnych 0,3l typu twist off - pomarańcz, lemon, wieloowoc, oranżada biała i czerwona; w butelkach PET 1,5 l - pomarańcz, lemon, wieloowoc, oranżada biała, butelkach, PET 0,5 l - pomarańcz, lemon.
- napoje smakowe na bazie naturalnej wody mineralnej "Wysowianka" bez gazu o pojemności 1,5 l o smaku gruszkowym oraz kiwi-exotic.
Źródło: mineralnamalopolska.pl / uzdrowisko-wysowa.pl
