Uzdrowisko Wysowa-Zdrój

Lecznicze właściwości wód wysowskich znane były od dawna. Już w 1775 r. ówczesny właściciel Wysowej, Maciej Lanckoroński, zażywał w tych wodach kąpieli, czemu miał przypisywać swoje dobre zdrowie i czerstwy wygląd. W 1790 r. wód tych używała kolejna właścicielka Wysowej, Urszula z Morsztynów Dębieńska, która w tym celu wybudowała tu sobie pierwszą „łazienkę“. Zalążkiem publicznego uzdrowiska stał się budynek wzniesiony w 1812 r. przez wójta Wysowej, Ignacego Czechowicza. W 1824 r. zakład rozbudowano z inicjatywy Leona Kłosińskiego.

Po dłuższym okresie zastoju w 1880 r. tereny podupadającego już zdrojowiska nabył Abraham Feiber, który ponownie zaczął je zagospodarowywać. W 1890 r. Wysowa była znów znanym uzdrowiskiem: posiadała nowe łazienki oraz dwa pensjonaty dla gości. Rocznie przybywało tu ok. 2 tys. kuracjuszy. W reklamie zdroju pomógł znacznie pomysł butelkowania wód z wysowskich źródeł. W 1887 r. napełniano rocznie około 16 tys. butelek i taka wielkość produkcji utrzymywała się do końca XIX wieku.

Największą sławę uzdrowisko zyskało krótko przed pierwszą wojną światową. Jego wody porównywano do tych ze źródeł słynnego włoskiego Merano. Butelkowano wody ze źródeł „Józef”, „Olga”, „Rudolf”, „Bronisław” oraz z najbardziej znanego – zdroju „Słony”. „Rozbiory” (tj. analizy składu chemicznego) wód ze zdrojów „Rudolf” i „Słony” wykonali wówczas profesor Bronisław Radziszewski ze Lwowa i znawca wysowskich źródeł, doktor chemii Karol Trochanowski z Krakowa. Znany lekarz, Antoni Gluziński, przyrównywał później te źródła do zagranicznych wód z Ems, Kissingen i Ober-Salzbrunn. Wysoką jakość wysowskich wód doceniono także na wystawach – uhonorowano je medalami w 1882 r. w Przemyślu oraz w 1900 r. w Krakowie.

Podczas I wojny światowej zakład zdrojowy uległ kompletnemu zniszczeniu. Odbudowany w latach międzywojennych funkcjonował jednak jako małe, prowincjonalne uzdrowisko, niewiele większe od sąsiedniej słowackiej Cigeľki. Frekwencja nie przekraczała 700 kuracjuszy rocznie. W tym czasie (w latach 1921-1922) istniało na terenie Wysowej 9 źródeł wód mineralnych: „Bronisława“, „Józef“, Rudolf“, „Słony“, „Mira“, „Wanda“, „Olga“, „Karol“ i „Bezimienny“.

Właścicielem Zakładu Zdrojowo-kąpielowego Wysowa w latach międzywojennych była spółka akcyjna „Wysowa“ z Krakowa. Wybudowała ona rozlewnię – pijalnię, w której butelkowano wodę stołową „Wysowianka” ze zdroju „Józef”, a także wody lecznicze ze zdrojów „Wacław“ i „Słony“. Tę ostatnią polecano do picia przy nieżytach krtani, tchawicy, oskrzeli, przy dusznicy oskrzelowej, gruźlicy i rozedmie płuc, przy nieżytach żołądka i jelit oraz chorobach nerek. Przez cały okres międzywojenny wody te były w sprzedaży w specjalistycznych sklepach oraz w aptekach w całej Polsce.

II wojna światowa przyniosła upadek zarówno zdrojowi jak i całej wsi. Już jednak w 1949 r. Spółdzielnia „Żwirowiec” z Biecza uruchomiła tu butelkowanie wody mineralnej „Wysowianka”. Do jej produkcji wykorzystywano wodę mineralną z ujęć „Józef” i „Józef II”. W 1958 r. uzdrowisko zostało przejęte przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gorlicach. Z dniem 1 lipca 1959 r. utworzono tu Państwowy Zakład Uzdrowiskowy „Wysowa“.

Źródło: wikipedia.pl

W pijalni zdrojowej w Wysowej-Zdroju dostępne są wody z różnych zródeł, które też charakteryzują się odmiennym składem mineralnym:

Zdrój FRANCISZEK

• kation sodowy (Na+) - 4390.0 mg/l
• kation wapniowy (Ca2+) - 198.3 mg/l
• kation magnezowy (Mg2+) - 24.6 mg/l
• kation potasowy (K+) - 110.2 mg/l
• kation litowy (Li+) - 6.9 mg/l
• anion wodorowęglanowy (HCO-3) - 8481.5 mg/l
• anion chlorkowy (Cl-) - 2304.7 mg/l
• anion bromowy (Br-) - 11.2 mg/l
• anion jodkowy (J-) - 2.9 mg/l

Zdrój HENRYK

• kation sodowy (Na+) - 1272.0 mg/l
• kation wapniowy (Ca2+) - 130.7 mg/l
• kation magnezowy (Mg2+) - 34.0 mg/l
• kation potasowy (K+) - 29.6 mg/l
• kation litowy (Li+) - 1.8 mg/l
• anion wodorowęglanowy (HCO-3) - 2965.5 mg/l
• anion chlorkowy (Cl-) - 585.0 mg/l
• anion fluorowy (F-) - 0.4 mg/l
• anion jodkowy (J-) - 0.9 mg/l

Zdrój JÓZEF II

• kation sodowy (NA+) - 443.8 mg/l
• kation wapniowy (Ca2+) - 120.1 mg/l
• kation magnezowy (Mg2+) - 30.2 mg/l
• kation potasowy (K+) - 12.5 mg/l
• anion wodorowęglanowy (HCO-3) - 1311.9 mg/l
• anion chlorkowy (Cl-) - 265.9 mg/l
• anion fluorowy (F-) - 0.4 mg/l

Ponadto w Wysowej-Zdroju działa rozlewnia wód mineralnych Wysowianka, dzięki czemu z dobroczynnego działania wysowskich wód może obecnie korzystać niemal każdy – są szeroko dostępne w sprzedaży, w wybranych, popularnych sieciach sklepów na terenie całej Polski oraz za pośrednictwem sklepu internetowego. Produkcja odbywa się na dwóch nowoczesnych liniach produkcyjnych, jedna oddana w 2019 r. do rozlewania wód w opakowaniu szklanym 0,3 l z otwarciem twist off i wody lecznicze 0,33 oraz druga oddana w 2017 r. do produkcji wód w opakowaniu PET. Największym atutem wód "Wysowianka" jest ich pochodzenie i jakość.

Wysowianka oferuje następujące produkty:

• naturalną wodę wysokozmineralizowaną „Wysowianka” z naturalnym jodem w butelkach szklanych zwrotnych 0,3 l typu twist off, w butelkach PET o pojemności 0,5 l i 1,5 l. Wszystkie w wersji gazowanej oraz lekko gazowanej.
• naturalną wodę mineralną „Wysowianka Zdrój” o pojemnościach: 0,3 l bezzwrotna, 0,3 l zwrotna typu twist-off, w butelkach PET 1,5 l i 0,5 l; Dostępna gazowana oraz niegazowana.
• naturalne wody lecznicze: „Franciszek”, „Henryk”, „Józef” w butelkach bezzwrotnych o pojemności 0,33 l szklanych, PET o pojemności 0,5 l i kartonach Bag in Box o pojemności 5l.
• napoje smakowe na bazie naturalnej wody mineralnej „Wysowianka” lemon, pomarańcz, wieloowoc, oranżada biała i czerwona, kiwi-exotic, gruszka w butelkach szklanych zwrotnych 0,3l typu twist off - pomarańcz, lemon, wieloowoc, oranżada biała i czerwona; w butelkach PET 1,5 l - pomarańcz, lemon, wieloowoc, oranżada biała, butelkach, PET 0,5 l - pomarańcz, lemon.
• napoje smakowe na bazie naturalnej wody mineralnej "Wysowianka" bez gazu o pojemności 1,5 l o smaku gruszkowym oraz kiwi-exotic.

Źródło: mineralnamalopolska.pl / uzdrowisko-wysowa.pl