Ratusz w Żywcu
A-550/88 z 18.04.1988
Ratusz jest największą ozdobą żywieckiego rynku. Znajdująca się w jego wschodniej części siedziba władz miejskich góruje nad Starówką, z której roztacza się piękny widok na malownicze, w większości zabytkowe kamieniczki, a także regionalne stragany oferujące wyroby lokalnego rękodzieła. Nieopodal znajduje się pomnik papieża Jana Pawła II oraz charakterystyczna czterokondygnacyjna kamienna dzwonnica wzniesiona na planie prostokąta w XVIII w.
Cechą charakterystyczną żywieckiego ratusza jest jego architektura. Nawiązuje ona, co jest dość niezwykłe, w dużym stopniu do architektury synagogalnej okresu XIX w. Świadczyć o tym mogą wysokie potrójne okna, zakończone półkoliście, żelazne kolumienki między nimi oraz rozety. Z faktem tym związana jest nawet legenda, zgodnie z którą architekt przygotowujący budowę nowego ratusza był Żydem. A Żywiec nie był miastem przyjaznym wyznawcom religii mojżeszowej. Należy bowiem pamiętać, iż po sprzedaży Żywca przez Komorowskich w 1624 r. i przejściu go we władanie Wazów, jego pierwszą właścicielką była Konstancja Habsburżanka, żona polskiego króla – Zygmunta Starego Wazy. W historii Żywca zapisała się ona przede wszystkim wprowadzeniem zakazu osiedlania się na terenie miasta Żydów (tzw. przywilej „de non tolerandis Judaeis”), który nigdy nie został zresztą zniesiony. W XVIII w. mieszczanie zabiegali u cesarza Józefa II o zatwierdzenie przywileju Konstancji, który to został potwierdzony i zaopatrzony w klauzule „w obrębie miasta może mieszkać człowiek pochodzenia żydowskiego, o ile się w tym mieście urodzi”. Od tej pory mieszczanie zwracali baczną uwagę, by żydowskie kobiety ciężarne nie przedostały się do miasta. Architekt, aby zemścić się na władzach Żywca, postanowił zasłonić budowę ratusza, gdyż wznosił nowy obiekt w kształcie synagogi. Dopiero po zakończeniu budowy i odsłonięciu ratusza, mieszkańcy Żywca mogli zobaczyć, jaką niespodziankę dla nich przygotował.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Obecny ratusz nie jest pierwszym obiektem spełniającym funkcję siedziby władz miejskich. Pierwszy drewniany obiekt wzniesiono bowiem w 1706 r. na miejscu kamienicy, którą zapisała miastu w testamencie Magdalena Kantorowska. Budynek ten jednak spłonął, jak duża część zabudowy Żywca, w czasie wielkiego pożaru miasta, który wybuchł w 1721 r. i nie został odbudowany. Dzisiejszy ratusz to bowiem dzieło sztuki XIX-wiecznej, powstałe za czasów panowania na ziemi żywieckiej rodziny Habsburgów. Czas ten, dzięki przedsiębiorczości Habsburgów, zapisał się w dziejach miasta jako okres prosperity. Powstawały więc wówczas w Żywcu nie tylko kolejne przedsiębiorstwa, ale również nowe domy mieszkalne, szkoły, a także wiele obiektów użyteczności publicznej, w tym Zarząd Dóbr Arcyksiążęcych oraz właśnie ratusz.
Początkowo w nowym budynku ratusza urzędowały władze miejskie. Mieściła się tutaj także siedziba policji, instytucji miejskich oraz sądu grodzkiego i aresztu. Ten stan rzeczy zmienił się po II wojnie światowej, kiedy to biura Urzędu Miejskiego mieściły się w wyburzonej obecnie oficynie i na parterze ratusza. Pozostałą część ratusza zajmował sąd i prokuratura.
Obecnie po gruntownym remoncie budynek ponownie jest wizytówką miasta i najładniejszą kamienicą na żywieckim rynku.
Źródło: peuk.fiiz.pl
