Wojskowy Ośrodek Kultury Klub Garnizonowy „Dom Żołnierza” im. Gen. Józefa Kustronia w Bielsku-Białej
A-656/91 z 22/11/1991
Dom Żołnierza ma bardzo bogate tradycje kulturalne, jego historia sięga bowiem lat 20. XX w., kiedy to postanowiono wybudować dla niego siedzibę. Wojskowy Ośrodek Kultury Klub Garnizonowy „Dom Żołnierza” mieści się w pięknym obiekcie wybudowanym w poł. lat 20. XX w. Jego architektura wzorowana jest na projekcie Ludwika Landara i wyraźnie nawiązuje do stylu zakopiańskiego. Budynek powstał z inicjatywy Komitetu Opieki nad Żołnierzem Garnizonu Bielsko-Biała pod kierownictwem prezesa gen. bryg. Adama Galicy – twórcy polskich jednostek podhalańskich oraz sekretarza ks. mjr Antoniego Miodońskiego – kapelana dywizji i Garnizonu Bielskiego. Inicjatywa została wsparta składkami ówczesnego społeczeństwa miast Bielska i Białej, które ofiarowało obiekt polskiemu wojsku, zaś grunt podarował arcyksiążę Karol Habsburg.
Po II wojnie światowej obiekt stał się własnością miasta i funkcjonował jako Młodzieżowy Dom Kultury. W latach 80., z inicjatywy Dowódcy Garnizonu Bielskiego, wojsko ponownie przejęło budynek. W dniu 5 listopada 1989 r. dokonano uroczystego otwarcia Wojskowego Ośrodka Kultury, a rok później nadano „Domowi Żołnierza” imię generała Józefa Kustronia, zasłużonego w walkach na terenach Polski południowej.
Przed budynkiem znajduje się pomnik gen. Józefa Kustronia w formie popiersia i tablicy pamiątkowej.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Dom Kultury nosi imię Józefa Kustronia, urodzonego w 1892 r. generała brygady, zmarłego w 1939 r. podczas kampanii wrześniowej. Pochodził on z Nowego Sącza, studiował prawo i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz na Akademii Handlowej. Już w szkole średniej aktywnie działał w polskich nielegalnych organizacjach niepodległościowych, m.in. w z związku młodzieży „Zet”. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. 29 października 1914 r. został ciężko ranny w bitwie pod Mołotkowem, po której otrzymał awans na podporucznika. W 1916 r. awansował już do stopnia kapitana. Na skutek kryzysu przysięgowego, gdy polscy żołnierze odmówili złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro-Węgier, Kustroń został przez Austriaków zdegradowany i przeniesiony do jednostki austriackiej piechoty.
Od 1917 r. działał w polskiej konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Kustroń początkowo pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych i na stanowiskach sztabowych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, od lipca 1920 r. kierował z ramienia Naczelnego Dowództwa w stopniu podpułkownika przewozami wojskowego transportu kolejowego i ewakuacją kolejową na zachód. Za zasługi podczas wojny polsko-bolszewickiej został odznaczony w 1923 r. Orderem Virtuti Militari. Po wojnie polsko-rosyjskiej służył w piechocie. W 1926 r. awansował do stopnia pułkownika. Podczas przewrotu majowego, Kustroń jako piłsudczyk nie dopuścił do wyruszenia swojego pułku na odsiecz siłom rządowym. W marcu 1939 r. otrzymał awans na generała brygady. W Bielsku, mieście o dużym procencie ludności niemieckiej, Kustroń zaangażował się aktywnie w działalność o polskim charakterze społeczno-politycznym, gospodarczym i narodowym. Był także prezesem oddziału Polskiego Związku Zachodniego. Podczas kampanii wrześniowej gen. bryg. Józef Kustroń dowodził 21 Dywizją Piechoty Górskiej, wchodzącą w skład Grupy Operacyjnej „ Bielsko” i Armii „Kraków”. 16 września dywizja stoczyła zaciekłą walkę pod Oleszycami z przeważającymi siłami niemieckiej 45 Dywizji Piechoty. Około godz. 14 w lesie między Koziejówką a Ułazowem generał Kustroń został zabity i pochowany na polu bitwy. W 1953 r. jego grób przeniesiono do Nowego Sącza.
Źródłó: peuk.fiiz.pl
