Dawny zespół fabryczny Maenhardta w Bielsku-Białej
A-723/96 z 04/04/1996
Zespół fabryczny Maenhardta składa się z trzech części: gmachu głównego fabryki oraz usytuowanych przed nim dwóch bliźniaczych budynków willowych. Budynek fabryczny to przedstawiciel typowej XIX-wiecznej architektury przemysłowej, charakterystycznej dla regionu śląskiego. Obiekt jest wielokondygnacyjny, zbudowany na rzucie wydłużonego prostokąta. Posiada dwuspadowy dach, z elewacją zdobioną jedynie przez otwory okienne i cienkie gzymsy umieszczone między kondygnacjami. Surowy charakter architektury budynku fabrycznego kontrastuje z neorenesansową architekturą dwóch willi ustawionych z przodu.
Niezwykły charakter całego założenia fabrycznego polega na wyjątkowo spójnej i harmonijnej kompozycji zarówno architektonicznej, jak i urbanistycznej. Jego autor, który jest niestety nieznany, zakomponował całość w tkance miejskiej, odnosząc się do charakteru i układu dawnej ulicy Blichowej. Niestety założenie nie znalazło swoich kontynuatorów.
Mimo wszystko jednak, zespół fabryczny przetrwał do czasów współczesnych, i chociaż jego funkcje się zmieniły, nadal jest użytkowany. Stanowi także ważne dziedzictwo przeszłości przemysłowej Bielska-Białej, który pod koniec XIX w. stał się trzecim ośrodkiem przemysłu wełnianego Austro-Węgier. Bialskie i Bielskie wyroby znane były na Bałkanach, w północnej Afryce, a nawet w Iranie czy Syrii. Coraz zamożniejsze miasto stało się pionierem cywilizacji i nowych technologii, było wzorem do naśladowania dla polskich i europejskich miast. Zaliczało się do czołówki rozwoju Europy Środkowej. Ogromny skok cywilizacyjny, jaki dokonał się w Bielsku w poł. XIX w., był w dużej mierze zasługą jednego z Honorowych Obywateli Miasta, radcy cesarskiego cesarza Franciszka Józefa I – Salomona Pollaka.
Obecnie zabudowania zespołu Maenhardta są częściowo wykorzystywane na cele kulturalne. Swoją siedzibę mają tutaj m.in. placówki Miejskiego Domu Kultury w Bielsku-Białej – Galeria Fotografii „B&B” oraz Dom Kultury Włókniarzy.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Fabryka obić zgrzebnych została założona w 1860 r. jako „Haehnel. Maenhardt & Comp.” Na przełomie XIX i XX w. fabryka stała się największym producentem obić zgrzebnych w Austrii dla przemysłu wełnianego oraz wyrobów ze skóry dla przemysłu włókienniczego. W 1905 r. przedłużono halę fabryczną w kierunku północnym, a w 1912 r. – południowym. Niestety przebudowa z 1912 r. spowodowała zachwianie stylu architektonicznego całego założenia. W 1922 r. od strony północno-zachodniej powstała charakterystyczna dobudówka z wieżyczką.
Po II wojnie światowej znacjonalizowana fabryka nosiła nazwę Zakład Artykułów Technicznych i Elementów do Maszyn Włókienniczych „Eltech”. W 1995 r. zakład przestał istnieć.
W następnych latach zabytkowe hale fabryczne odrestaurowano i zaadaptowano na centrum meblowe o nazwie Bielskie Centrum Handlowe „Bogmar”, wille natomiast na siedziby banków (BZ WBK oraz Fortis Bank).
Źródło: peuk.fiiz.pl
