Huta Blachownia
W 1834 r. Bank Polski zawarł umowę z dziedzicem Blachowni - Lemańskim na budowę nowoczesnej huty. Na mocy tej umowy bank miał prawo do bezpłatnej eksploatacji zakładu przez 15 lat, a przez następne 5 lat - za częściową odpłatnością. W latach 1835-1837 wybudowano zakład hutniczy o nazwie Huta Blachownia, na który składały się dwa wielkie piece, odlewnia, kuźnia, kopalnie rud żelaza oraz fabryka blachy i naczyń blaszanych. Początkowo huta zatrudniała 74 pracowników (nie licząc zatrudnionych w kopalniach rud) i wytwarzała ok. 150 ton żelaza rocznie. W 1897 r. zakład hutniczy przejął berliński koncern Laura und Konigshutte i aż do wybuchu I wojny światowej pracowało w hucie ok. 1200 robotników. W 1901 r. zlikwidowano wielkie piece i Huta Blachownia funkcjonowała jako emaliernia i odlewnia. Po II wojnie światowej dokonano gruntownej przebudowy zakładu, a na początku lat 90. ubiegłego wieku sprywatyzowano go.
Źródło: polskaniezwykla.pl
Do drugiej połowy XVIII wieku w Blachowni funkcjonowała kuźnica, utożsamiana ze wzmiankowaną wcześniej kuźnicą założoną nad Stradomką przez Błażeja Łojka. W 1610 roku kuźnicę przejął i rozbudował marszałek wielki koronny Mikołaj Wolski. W 1630 roku produkowano tutaj "osiemset wozów żelaza rocznie". W 1633 r. kuźnicę w Blachowni i Łojkach odwiedził król Władysław IV będąc w gościnie u Paulinów na Jasnej Górze i był tu "wystawnie podejmowany przez mistrza Zachariasza".
W latach 1835–1837 Bank Polski zbudował hutę żelaza z maszyną parową. Huta Blachownia stanowiła własność skarbu państwa, a po likwidacji autonomii Królestwa Kongresowego – rodziny carskiej. 1 października 1900 r. hutę odwiedził ówczesny właściciel dóbr Ostrowy Wielki Książę Michał II Aleksandrowicz Romanow. Wielkiego Księcia powitali dyrektorzy zarządzający towarzystw „Laurahute” p. Maja i „Katarzyna” p. Skawiński, gdyż Huta pozostawała w 25-letniej dzierżawie tych towarzystw.
Do I wojny światowej zakład zachował charakter huty żelaza, później wygaszono wielki piec i w okresie międzywojennym pod nazwą "Odlewnia i Emaliernia Blachownia" działał już tylko jako odlewnia żeliwa (z emaliernią żeliwnych zlewów i naczyń). Podczas II wojny światowej Niemcy uruchomili produkcję zbrojeniową (bomby lotnicze).
W czasach PRL zrezygnowano z emaliowania, państwowy zakład produkował wyroby z żeliwa, eksportowane m.in. do Europy Zachodniej: żeliwne kaloryfery, rury i kształtki kanalizacyjne, elementy armatury, maszynki do mięsa, młynki ręczne, naczynia, piecyki, ruszty piecowe.
Po rozbudowie uruchomiono produkcję odlewów dla przemysłu elektrotechnicznego, tarcz i bębnów hamulcowych.
Wraz z rozwojem zakładu w PRL zmieniały się jego nazwy:
- "Odlewnia Blachownia (OB)",
- "Zakłady Wytwórcze Urządzeń Rozdzielczych i Elementów Żeliwnych (ZWURiEŻ)",
- "Zakład Elektro-Metalurgiczny (ZEM) Blachownia".
Po przekształceniu w jednoosobową spółkę skarbu państwa "ZEM Blachownia SA" został sprywatyzowany i już jako spółka giełdowa funkcjonował pod nazwą "Zakład Elektro-Metalurgiczny EMA-Blachownia SA". Uchwałę o likwidacji przyjęło nadzwyczajne zgromadzenie akcjonariuszy 30 kwietnia 2002 roku.
Źródło: wikipedia.pl
