Plebania parafii św. Jana Chrzciciela w Brennej

Poza kościołem z 1796 roku i młodszym o 134 lata budynkiem Starego Kina ostatnim zabytkowym budynkiem w Brennej jest stara plebania znajdująca się przy kościele rzymsko-katolickim pw. św. Jana Chrzciciela. Jest to najstarszy budynek w Brennej. Do rejestru zabytków budynek plebanii został wpisany 29 lipca 1968 roku pod numerem A/922/68 (województwo katowickie) oraz 25 stycznia 1978 r. pod numerem A/269/78 (województwo bielskie).Wpis do rejestru obejmuje całość obiektu i najbliższe otoczenie.  Zwrócona elewacją frontową na południe. Murowana z kamienia i potynkowana. Prostokątna. Dwutraktowa z sienią na osi. Powiększona w XIX wieku przez nadbudowę drewnianego piętra. Dach dwuspadowy. Na elewacji frontowej znajduje się tarcza z krzyżem, zapewne z XIX wieku.

Powstanie plebanii

Pierwszym proboszczem w Brennej był, pochodzący z Hulczyna w Opawskiem, wcześniejszy wikary z Bielska, ks. Karol Szlosarek. Swoje stanowisko objął 3 listopada 1785 roku. Po uzyskaniu państwowej zgody przystąpiono do budowy probostwa. Początkowo prace zakończyły się wyłącznie na zebraniu materiału. W tym czasie, jak czytamy w kronice parafialnej, „proboszcz przez cztery lata
 najnędzniej mieszkał w chacie wiejskiej". Ks. Szlosarek interweniował u władz państwowych, dzięki czemu 4 sierpnia 1788 r. rozpoczęto budowę, którą zakończono rok później. Koszty zostały pokryte ze środków pozyskanych z Funduszu Religijnego. Wszystkie finanse parafii były rozporządzane przez właściciela wsi, czyli Komorę Cieszyńską, nie miał do nich dostępu sam proboszcz. Jednak książę sasko-cieszyński Albert, który był właścicielem Komory, nie patronował nad parafią w Brennej, lecz Fundusz Religijny, mający swoją siedzibę w Wiedniu. Wszystko to powodowało, iż parafii ciężko było pozyskiwać fundusze. Kronikarz parafialny dodaje, że proboszcz, „aby
 zamieszkać w domu parafialnym, wiele musiał jeszcze wyłożyć z
 własnych środków”. Skutek problemów pozyskiwania środków pieniężnych był taki, że plebania w dużej części została wybudowana z funduszy gminnych i prywatnych, nie zaś patrona. Budynki parafialne zostały wybudowane na gruntach Hellera, Marklowskiego i Holeksy. Ziemie te zostały ich właścicielom zamienione na równorzędne wraz z zapłatą z Funduszu Religijnego. Również za odszkodowaniem ze strony Komory Cieszyńskiej pozyskany został grunt od mieszkańców Brennej pod ogród przy plebanii. Umowa z udziałem przedstawiciela właściciela wsi i patrona parafii została spisana dopiero w 1793 roku.

 W 1803 roku uzyskano z Funduszu Religijnego dotacje w wysokości 57 guldenów na żelazne okiennice na plebanii. W tym samym roku Urząd Powiatowy w Cieszynie wyraził zgodę na wykonanie nowego dachu probostwa. Środki przekazała Komora Cieszyńska, finansując również wykonanie robót. Jednak pieniędzy nie było wystarczająco, aby pokryć całość kosztów, brakującą sumę pokrył proboszcz. Ks. Mikołaj Bahr w 1834 r. z własnych środków przeprowadził remont plebanii. Natomiast ks. Karol Wolny w 1865 r. wykonał reperację wokół probostwa.

Rozbudowa budynku

W 1878 r. rozpoczęto starania o zgodę na rozbudowę plebanii. Uzyskano ją początkiem 1879 r. i ogłoszono przetarg na wykonanie prac, który wygrał budowniczy z Cieszyna – Fulda. Proboszcz jednak nie był zadowolony z zatwierdzonego przez władze państwowe projektu przebudowy, uznawał go za ograniczony. Do Brennej ponownie przybyła komisja, która, w myśl proboszcza, wydała polecenie, aby wybudować nowy budynek, na miejscu starego lub w zupełnie innym miejscu. Ostatecznie jednak zdecydowano dobudowanie nowego piętra w starym budynku, drewnianego bądź murowanego. Prace jednak nie rozpoczęły się od razu, dopiero gdy proboszczowi zaczął się sypać z sufitu pył komisja powiatowa z Bielska zdecydowała o konieczności podjęcia prac. Pod nadzorem Komory Cieszyńskiej w maju 1880 roku rozpoczęto rozbudowę. Na czas remontu, do października, proboszcz zamieszkał w domu jednego z parafian, w listopadzie wrócił na odnowioną plebanię. W dawnym mieszkaniu księży umieszczono kancelarię parafialną, natomiast mieszkania księży, proboszcza i wikarego, przeniesiono na piętro. Prace ostatecznie zakończono 8 stycznia 1881 r. Koszt rozbudowy plebanii oraz poszerzenie ogródka, odnowienie studni i utworzeniem nowego parkanu wyniósł 6500 guldentów, z czego ponad 3500 uiścił Fundusz Religijny, ustawowo był zobowiązany do pokrycia tylko trzeciej części kosztów, czyli 2200 guldenów; 1600 guldenów zapłaciła Komora Cieszyńska, natomiast gmina przekazała 1400 guldenów. W kronice parafialnej zanotowano „probostwo, które do niedawna świeciło przykładem nędzy”, stało się „jednym z lepszych probostw na śląskim austriackim”. Wyjątkowa duża pomoc z Funduszu Religijnego, większa niż była w ich obowiązku, wynikała zdaniem dziekana z wrażenia, jakie na urzędniku wywarło „zdecydowanie górali”. W 1910 r. zauważono konieczność zmienienia pokrycia dachowego zarówno kościoła, jak i plebanii. Prace zakończono w 1913 r. W 1939 roku ks. Rudolf Juroszek na własny koszt ogrodził probostwo siatką drucianą.

Gruntowny remont

Wiosną 1968 r. ks. Alfons Chmiel, ówczesny proboszcz, przeprowadził gruntowny remont plebanii. Podczas prac zainstalowano centralne ogrzewanie, hydrofor, wymieniono podłogi, urządzono łazienki, postawiono nowy piec w kuchni, wybito nowe drzwi do kancelarii, usunięto kamienną podłogę z korytarza, obito blachą gzyms, pomalowano wnętrze, okna i drzwi, otynkowano plebanię, wykonano jeszcze wiele pomniejszych zmian. Ogólny koszt remontu wyniósł 150.000 zł. W 1975 r. dobudowano do probostwa dwa nowe pomieszczenia od strony północnej, wykonano również balkon.

Obecnie, od kilku lat, budynek probostwa, po wybudowaniu nowej plebanii, stoi niezamieszkany. Jest własnością parafii, której administratorem jest ksiądz proboszcz.

Źródło: turysta.brenna.org.pl