Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Chwarszczanach
A-568 z 22.04.1955 i z 27.04.1979
Kościół św. Stanisława Kostki w Chwarszczanach to prawdziwa perełka architektury sakralnej Pomorza Zachodniego. Jego początki sięgają XIII wieku, kiedy to powstała tu kaplica templariuszy. To jedna z najstarszych tego typu budowli w regionie. Zabytkowe mury skrywają liczne tajemnice i opowieści o dawnych czasach. Warto zwrócić uwagę na wyjątkowe malowidła ścienne oraz gotycką architekturę.
Wnętrze świątyni to przestrzeń jednonawowa o sklepieniu krzyżowo-żebrowym, wspartym na kielichowych głowicach służek zdobionych motywami winorośli i krzyży. Sklepienie, zamykające wnętrze lekkim wizualnie baldachimem, opiera się na gładkich zwornikach.
Wystrój architektoniczny jest ascetyczny, ograniczony do dwóch ściennych wnęk i XIX-wiecznej empory muzycznej. Pierwsza wnęka na sedilia ma ostrołukowy kształt, a druga, mniejsza, pełniła funkcję sakrarium. Empora wsparta na arkadzie i kamiennych kolumnach, prowadzi na nią balustrada z kamiennymi schodami. Posadzka, podwyższona o pół metra, skrywa kryptę grzebalną. Wnętrze oświetlają gotyckie okna maswerkowe, a wejścia prowadzą przez ostrołukowe portale.
Polichromie
Powstały ok. 1400 r., przypisywane joannitom. Tworzą fryz o wysokości 2,75 m, biegnący wzdłuż ścian kaplicy na wysokości okien. W nawie przedstawiono apostołów i św. Krzysztofa, a w prezbiterium Święte Dziewice, z których część udało się zidentyfikować. Powyżej postaci widnieje perspektywiczna architektura, prawdopodobnie Niebieskie Jeruzalem. Malowidła, wykonane techniką fresku, cechuje elegancja i bogato zdobione szaty. Niemieccy historycy sztuki uznawali je za jedne z najważniejszych w Nowej Marchii. Po 1945 r. zamalowane jako „krzyżackie”, podjęto ich renowację w 1996 r., jednak prace przerwano z braku funduszy.
Nagrobek Hansa von Rotkirch
Fragment płyty nagrobnej komendanta Chwarszczan i Dębna, zmarłego w 1617 r. Oryginalnie przedstawiała rycerza w pełnej postaci (ok. 160 cm). Po 1945 r. uznana za „obcy” element i zakopana. Odkryty fragment (głowa) jest eksponowany w kościele.
Inne elementy wyposażenia
- Empora chórowa
- Dzwon – odlany w 1875 r. przez F.H. Gruhla, przetopiony i odlany na nowo w 1988 r.
- Ambona – z XIX wieku
Źródło: wikipedia.pl
Pierwsza kaplica
Pierwsza kaplica była podłużną, jednonawową budowlą na planie prostokąta, nakrytą dwuspadowym dachem. Powstała w połowie XIII wieku (1235–1262) po północno-zachodniej stronie założenia. Posiadała ostrołukowy portal od zachodu i przypuszczalnie miała podobny układ jak kaplica templariuszy w Rurce na Pomorzu Zachodnim. Została rozebrana około 1280 roku.
Druga (obecna) kaplica
Obecna kaplica, wzniesiona przed 1280 r., reprezentuje styl gotyku redukcyjnego. Zbudowana przez cysterską strzechę budowlaną pracującą przy klasztorze w Chorinie, nawiązuje do tradycji „świętej kaplicy”, inspirowanej Sainte-Chapelle w Paryżu. Ma układ podłużnej nawy zamkniętej wielobocznie, a jej symbolika wiązana jest z architekturą jerozolimską, w tym ze Świątynią Salomona.
Kaplica ma wymiary 25,2 × 9,5 × 13,6 m. Posadowiona na kamiennym fundamencie, wzniesiona z granitu i cegły, oskarpowana, posiada zachodnie narożne wieże cylindryczne. Wnętrze oświetlają wąskie, ostrołukowe okna, częściowo zamurowane. Fasada zachodnia wyróżnia się granitowym portalem i gotyckim oknem z maswerkiem.
Charakterystycznym elementem są dwie cylindryczne wieże z kopułami, nawiązujące do militarnej architektury zakonu. Wieża południowa zawiera spiralne schody z rytem krzyża joannickiego, podczas gdy północna jest pozbawiona ciągu komunikacyjnego. W XIX wieku kaplica przeszła restaurację, obejmującą m.in. podwyższenie murów i rekonstrukcję detali architektonicznych.
Źródło: wikipedia.pl
Godziny mszy świetej w Kościele pw. św. Stanisława Kostki w Chwarszczanach:
- niedziele: godz. 9:00
- wtorki: godz. 17:00
- W lato organizowane są Turnieje Rycerskie;
- W sąsiedztwie kaplicy prowadzone były prace wykopaliskowe przynoszące ciekawe odkrycia. Natrafiono między innymi na ślady dworu templariuszy.
