Park Angielski w Dąborszynie
KOK-I-629 z 18.12.1963 oraz 83 z 2.11.1976
Park Angielski w Dąbroszynie to zabytkowy park krajobrazowy, stanowiący integralną część zespołu pałacowo-parkowego w Dąbroszynie (dawniej Tamsel). Położony w centralnej części miejscowości, rozciąga się po obu stronach drogi prowadzącej z Gorzowa Wielkopolskiego do Kostrzyna nad Odrą.
Pałac, zlokalizowany w południowej części założenia, sąsiaduje z neogotyckim kościołem, a jego elewacja frontowa skierowana jest na północ. Oś widokowa parku dolnego, niegdyś zamknięta Świątynią Zofii, prowadzi na południe ku pomnikowi Victorii. Po przeciwnej stronie drogi znajduje się historyczny folwark z obszernym dziedzińcem.
Park o powierzchni 5,39 ha objęty jest ochroną konserwatorską. Od północy i zachodu graniczy z drogą do Kostrzyna, od południowego wschodu i północnego wschodu z polami uprawnymi, a od południa z linią kolejową.
Źródło: lwkz.pl
Dąbroszyn wzmiankowano po raz pierwszy w 1262 roku, gdy templariusze odstąpili go margrabiom brandenburskim. W XVI wieku majątek przejęła rodzina von Schönebeck, a w 1640 roku trafił w ręce Hansa Adama von Schöninga, twórcy potęgi dóbr dąbroszyńskich. To z jego inicjatywy powstał pałac, kościół i barokowy park z osią widokową otwierającą się na łęgi warciańskie.
W XVIII wieku, gdy Dąbroszyn przeszedł na własność rodziny von Wreech, przekształcono ogród w park krajobrazowy. Kolejne zmiany wprowadzono w XIX wieku pod wpływem znanego architekta krajobrazu Petera Josepha Lenné. Powstały wtedy dwa główne obszary parku:
- Park dolny – przy pałacu, z główną osią widokową, pomnikiem Victorii i licznymi alejami.
- Park górny – krajobrazowy, otaczający wzgórza morenowe na północ od pałacu, ze świątyniami, rzeźbami i malowniczym wąwozem.
Najbardziej charakterystycznym elementem parku górnego był drewniany Most Diabelski, który łączył dwie części założenia. W 1778 roku wzniesiono tam także obelisk ku czci księcia Henryka Pruskiego.
Wśród licznych budowli parkowych wyróżniały się:
- Świątynia Zofii – klasycystyczna budowla jońska zamykająca główną oś widokową (zniszczona w XX wieku).
- Świątynia Cecylii – zachowana do dziś ośmioboczna budowla w stylu toskańskim, zwieńczona kopułą.
Park zdobiły również groty, ławki, tablice inskrypcyjne oraz pomniki: Przyjaźni, Demeter i Chronosa.
Lata powojenne i stan obecny
W 1945 roku Dąbroszyn uniknął zniszczeń wojennych, ale pałac i park przeszły pod zarząd Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W latach 90. XX wieku teren przejęła Gmina Witnica, a rezydencja stała się siedzibą Euroregionu Pro Europa Viadrina.
Dziś park wciąż zachwyca bogatym drzewostanem, obejmującym m.in. pomnikowe dęby, klony, jesiony i miłorzęby japońskie. Mimo upływu czasu jego układ przestrzenny i historyczna wartość czynią go wyjątkowym miejscem na mapie zabytków województwa lubuskiego.
Źródło: lwkz.pl
