Fort Sarbinowo
L-653/A z 9.06.2014
Fort Sarbinowo, znany również jako Fort Zorndorf, to jeden z czterech fortów otaczających Twierdzę Kostrzyn (pozostałe to Fort Czarnów, Fort Gorgast i Fort Żabice). Znajduje się w Kostrzynie nad Odrą, przy ul. Sportowej, prowadzącej w kierunku Sarbinowa. Uznawany za najbardziej imponujący z fortów wchodzących w skład systemu, wyposażony był w 24 działa i załogę liczącą około 600 żołnierzy, w tym piechotę, artylerzystów, saperów oraz służby pomocnicze.
Fort posiadał dwa wały: wyższy, przeznaczony dla artylerii, oraz niższy dla strzelców. Otaczała go sucha fosa o głębokości 6,5 m, szerokości 10,6 m i długości 1082 m. Mimo swojej imponującej konstrukcji fort nigdy nie został użyty w działaniach bojowych.
W 1872 r. Twierdzę Kostrzyn postanowiono przekształcić w twierdzę fortową – to znaczy zaplanowano otoczyć ją wieńcem fortów artyleryjskich, które utrudniałyby przeciwnikowi bliskie podejście do twierdzy głównej i jej ostrzał artyleryjski. Było to zgodne z ówczesnymi tendencjami w budownictwie fortyfikacyjnym. Początkowo (w 1876 r.) planowano wybudowanie ośmiu fortów. Wkrótce jednak liczbę fortów zmniejszono do czterech – plan ten zrealizowano.
Fort Sarbinowo wybudowano w latach 1883–1889. Podstawowym materiałem budowlanym jaki został użyty przy jego konstrukcji była cegła. Spowodowało to, że jego odporność na ostrzał artyleryjski była niewielka. Dlatego też w latach: 1889-90 fort został wzmocniony poprzez wylanie dodatkowej warstwy betonu na sklepieniach najważniejszych budowli fortu. Bardzo szybki rozwój techniki artyleryjskiej w tym okresie sprawił, że pomimo przeprowadzenia tych prac odporność fortu na ostrzał stale ulegała zmniejszeniu, a wartość bojową fortu w 1914 oceniono na bliską zeru.
W czasie I wojny światowej fort nie brał udziału w działaniach bojowych. Urządzono w nim obóz jeniecki, w którym byli przetrzymywani m.in. francuski lotnik Roland Garros i późniejszy radziecki marszałek Michaił Tuchaczewski. Po zakończeniu I wojny światowej w forcie Sarbinowo urządzono obóz przejściowy dla niemieckich optantów (obywateli niemieckiego pochodzenia, zamieszkałych na terenie tworzącej się II Rzeczypospolitej, którzy nie chcieli w niej pozostać).
Podczas II wojny światowej w forcie Sarbinowo urządzono fabrykę amunicji. Po jej zakończeniu teren fortu wykorzystywano do detonowania znalezionej w pobliżu amunicji, co spowodowało zniszczenie części budowli.
W 2006 roku obiekt został zinwentaryzowany w ramach projektu „Baltic Fort Route”.
Źródło: wikipedia.pl
