Muzeum Górnictwa Rud Żelaza w Częstochowie

Region częstochowski ma bogate tradycje górnicze. Pierwsze ślady górnictwa rud żelaza pochodzą z XIII w. Częstochowa związana jest od stuleci z przemysłem wydobywania i przetwarzania rud żelaza.

Pomysł utworzenia w Częstochowie pierwszego w Polsce muzeum poświęconego historii górnictwa rud żelaznych pojawił się jesienią 1960 r. Inicjatywa ta zrodziła się wśród działaczy górniczych i pracowników Zjednoczenia Kopalnictwa Rud Żelaza. Pierwotnie siedzibą muzeum miał być budynek Technikum Górniczego w Częstochowie. W marcu 1961 r. zapadła decyzja o zlokalizowaniu muzeum (jako oddziału Muzeum Okręgowego) w dwóch pawilonach wystawienniczych, znajdujących się w Parku im. Stanisława Staszica, postawionych w latach 1908–1909 z okazji Wystawy Przemysłu i Rolnictwa. Dyskusja nad ostateczną koncepcją adaptacji pawilonów i sposobem ich połączenia powodowały kolejne zmiany terminu otwarcia muzeum. Ostatecznie zaczęło ono funkcjonować 1 stycznia 1966 r. jako Oddział Górnictwa Rud, będący jednostką podległą Muzeum Okręgowemu w Częstochowie. W 1969 r., wkrótce po otwarciu wyżej opisanej wystawy, z inicjatywy Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa oraz dyrekcji Zjednoczenia Kopalń Rud Żelaza, zapadła decyzja o rozszerzenie jej o część podziemną. W latach 1974–1976 wykonano nawet podziemne korytarze pomiędzy pawilonami wystawowymi w Parku im. Stanisława Staszica, ale zanim została w nich uruchomiona ekspozycja, w 1978 r. władze wojewódzkie zadecydowały o przeznaczeniu na muzeum-skansen jedną z zamykanych w tym czasie podczęstochowskich kopalń. Wybór padł na kopalnię „Szczekaczka” znajdującą się w pobliskich Brzezinach. Uroczyste otwarcie Kopalni Zabytkowej Górnictwa Rud Żelaza im. Stanisława Staszica w Brzezinach k. Częstochowy odbyło się 3 grudnia 1979 r. Koszty utrzymania skansenu oraz inne problemy związane z funkcjonowaniem kopalni jako obiektu muzealnego spowodowały zamknięcie podziemnej ekspozycji już w 1982 r., a ostateczną likwidację muzeum w 1985 r. Wkrótce wyrobiska zalano wodą.   

Ponowne pełne uruchomienie działalności ekspozycyjnej Muzeum Górnictwa Rud Żelaza nastąpiło w 1992 r. otwarciem w Pawilonie Wystawowym w Parku im. Staszica ekspozycji „Z Dziejów Górnictwa i Hutnictwa Żelaza na Ziemiach Polskich od Starożytności do Współczesności”. Wystawa została zdemontowana w 1995 r. wraz z rozpoczęciem remontu Pawilonu Wystawowego, w trakcie którego zamurowano wejście do podziemnej repliki kopalni „Szczekaczka”. Rozpoczęte w 2001 r. prace, mające na celu otwarcie kopalni poprzez wykonanie specjalnego wejścia z zewnątrz, przedłużały się, a wnętrze niszczało z powodu postępującego zawilgocenia. W końcu jednak udało się oddać replikę do ponownego użytku i obecnie jest ona dostępna dla zwiedzających.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Dni i godziny otwarcia:

• wtorek, czwartek, piątek: 9:00 – 15:30
• środa: 11:00 – 17:30
• sobota i niedziela: 11:00 – 17:00
• poniedziałek: nieczynne

UWAGA! W środy nieodpłatnie są prezentowane wystawy stałe, na wystawy czasowe należy zakupić bilet.