Dolina Suchá Belá w Słowackim Raj

Suchá Belá (pol. Sucha Biała) – wapienna, krasowa dolina, w większości o charakterze wąskiego, skalnego wąwozu, w Słowackim Raju na Słowacji. Długość ok. 4 km. Najbardziej znana i najczęściej odwiedzana z roklin Słowackiego Raju.

Położenie
Znajduje się w północnej części Słowackiego Raju. Biegnie prawie dokładnie w linii z południa na północ. Zaczyna się w północno-zachodniej części centralnego płaskowyżu Słowackiego Raju na wysokości ok. 930 m n.p.m. Jej dolny wylot leży na wysokości ok. 550 m n.p.m. na terenie wsi Hrabušice, w bezpośrednim sąsiedztwie znanego centrum turystycznego Podlesok. Doliną spływa potok Suchá Belá, który tuż po opuszczeniu doliny wpada do potoku Veľká Biela voda (prawobrzeżny dopływ Hornadu).

Morfologia
Dolina została wycięta wodami spływającego nią potoku w mezozoicznych wapieniach budujących płaskowyż Słowackiego Raju. Jedynie ok. 500 m w jej najniższej części i niespełna 1 km na górnym końcu mają charakter doliny w sensie, do jakiego jesteśmy przyzwyczajeni. Na zdecydowanej większości przebiegu jest to głęboki, skalisty wąwóz o szerokości miejscami nieprzekraczającej 3 m i wysokości ścian do 200 m. Spływający wąwozem potok tworzy szereg efektownych wodospadów. System kaskad zwany Misové vodopády ma wysokość 29,5 m (owe „Misy” to po prostu kotły eworsyjne, formujące się u stóp poszczególnych kaskad), Okienkový vodopád (z oknem skalnym na szczycie) – 12,5 m, Korytový vodopád (spływający szerokim korytem) – 10 m.

Ochrona przyrody
Dolina Suchá Belá znajduje się na terenie Parku Narodowego Słowacki Raj. Cała dolina jest objęta rezerwatem przyrody Suchá Belá.

Turystyka
Wąwóz, podobnie jak i inne rokliny Słowackiego Raju, przez długi czas leżał na uboczu zainteresowań turystów. Dopiero 21 lipca 1900 r. Martin Róth, Michal Karolíny i pięciu innych turystów ze Spiskiej Nowej Wsi zagłębiło się weń po raz pierwszy. W tym dniu doszli jednak jedynie do pierwszej i najpoważniejszej przeszkody w wąwozie – Misowych Wodospadów. Do tego miejsca dochodził później wybudowany do 1908 r. chodnik turystyczny. Podejmowane kolejne próby pozwoliły na pokonanie tej i następnych barier. W 1910 r. grupce pod kierunkiem Sándora Mervaya udało się w końcu przejść cały wąwóz. Ustawiane później prymitywne ułatwienia w postaci kładek z drewnianych pni i ostrewek umożliwiały pokonywanie kluczowych odcinków „cieśniawy” do czasu, gdy znosił je kapryśny potok.

Sytuacja zmieniła się w połowie lat 20. XX w., gdy w kluczowych miejscach zamontowano pierwsze stałe drabiny i kładki. Udostępnianie doliny dla masowego ruchu turystycznego, rozpoczęte w latach międzywojennych, trwało do końca lat 50., kiedy to Horská služba zakończyła montaż sztucznych ułatwień (stalowe drabinki i półeczki – słow. stúpačky) właśnie w obrębie wspomnianych Misowych Wodospadów (do tego czasu odcinek ten obchodzony był lasem, po stoku). Dziś Sucha Biała pozostaje najczęściej odwiedzanym wąwozem Słowackiego Raju: w sezonie letnim przechodzi nią do 1000 osób dziennie.

Wąwozem prowadzi znakowany kolorem zielonym szlak turystyczny. Ze względu na rozbudowany system sztucznych ułatwień (liczne wąskie kładki i drabiny) ruch odbywa się wyłącznie w jednym kierunku (do góry). Wyprowadza on na polankę i skrzyżowanie szlaków Suchá Belá, záver. Czas wejścia to ok. 2 godz. Zejść można innym szlakiem, można też na polance Suchá Belá, záver wypożyczyć rowery lub hulajnogi, którymi zjeżdża się do Podlesoka.

Źródło: wikipedia.pl

Suchá Belá

• Kolor szlaku: zielony
• Czas przejścia: 2:00h
• Długość: 3,8km
• Przewyższenie: 409m (550 - 959m n.p.m.)
• Wodospady: Misový (29,5m), Okienkový (12,5m), Korýtkový (8,5m), Bočný (8m)
• Dostęp: wyłącznie od strony Autokampingu Podlesok (szlak jednokierunkowy)
• Trudności w przejściu: na szlaku liczne kładki nad wodą, drabiny i podesty
• Uwagi: szlak jednokierunkowy

Proponowana trasa:

• Podlesok - Suchá Belá-vrch (szlak zielony, jednokierunkowy, 2:00h),
• Suchá Belá-vrch - Pod Vtáčím hrbom (szlak żółty, dwukierunkowy, 0:25h),
• Pod Vtáčím hrbom - Nad Podleskom (szlak czerwony, dwukierunkowy, 0:40h),
• Nad Podleskom - Podlesok (szlak czerwony, dwukierunkowy, 0:20h),
• Łączny czas przejścia: 3:25h.