Jaskinia Dobszyńska Lodowa
Dobszyńska Jaskinia Lodowa (słow. Dobśinska l'adova jaskyna) położona jest w południowo-zachodniej części Słowackiego Krasu (Słowackiego Raju), na północnym zboczu góry Ducza, nad dnem doliny Hnilca.
Do jaskini można dojechać drogą z Popradu w kierunku Rożniawy, parking w miejscowości o takiej samej nazwie jak jaskinia (Dobśina). Z parkingu dojście ściezką zajmuje około 25 min. Wzdłuż trasy ustawiono tablice edukacyjne.
Jaskinia Dobszyńska stanowi część ogromnego systemu Jaskiń Strateńskich, wydrążonych w jasnych wapieniach przez podziemny potok. W wyniku ruchów tektonicznych kończących orogenezę alpejską nastąpiło zawalenie stropu jaskini w obszarze zapadliska Duća, między komorami Jaskini Dobszyńskiej i sąsiedniej Jaskini Strateńskiej. W ten sposób utworzyła się specyficzna kieszeń o głębokości 70 m, w której przez cały rok zalega zimne powietrze. Jest to efekt jego gęstości - chłodne, cięższe powietrze zalega w wąskim, ale głębokim obniżeniu, przybierającym kształt worka, a ciepłe, lżejsze nie jest w stanie się do niego wedrzeć.
Specyficzne warunki pozwoliły blisko 250 000 lat temu na rozwój pokrywy lodowej, która wypełnia komory jaskini - niektóre całkowicie. Zlodzona część jaskini ma powierzchnię bliską 10 tys. m2, a objętość lodu (zmienna w pewnych granicach, w zależności od warunków pogodowych w danym roku) wynosi średnio 110 tys. m3. Największa objętość lodu przekracza okresami nawet 120 tys. m3, a maksymalna grubość pokrywy lodowej sięga w Wielkiej Sali 26,5 m. Jak na prawdziwy lodowiec przystało, zamarznięty materiał jest w ciągłym ruchu i przesuwa się od wejścia oraz Wielkiej i Małej Sieni w kierunku Przyziemia i Korytarza Ruffinyfego z prędkością od 2 do 4 cm na rok. W ten sposób dochodzi do powolnej całkowitej wymiany pokrywy lodowej, która trwa od 5000 do 7500 lat.
Ogromna ilość lodu, z możliwością ciągłego zasilania, to dla natury łakomy kąsek. Powstały z niego lodowe stalaktyty, zatrzymane w swym biegu potoki i wodospady oraz rozległe warstwy podłogowe. Zachwycają one nie tylko kształtami, lecz także przejrzystością oraz barwą - od białej po niebieskawą lub wręcz turkusową. Szczególne wrażenie wywołują wydrążone w lodowej masie korytarze, po opuszczeniu których otwiera się zadziwiający widok na ogromne sale.
Warto dodać, że Dobszyńska Jaskinia Lodowa ma też części pozbawione lodu. W salach Białej, Kwaplowej czy Suchej można podziwiać również tradycyjną rzeźbotwórczą działalność procesów krasowych w skałach wapiennych. Stalaktyty i stalagmity oraz draperie na ścianach komnat, jakby nawiązując do powszechnej tu kolorystyki, są białe lub przybierają ciepłą pomarańczowa barwę, świadczącą o obecności związków żelaza.
Białe, oszronione stalaktyty i stalagmity oraz zaklęte w lód wodospady tworzą niepowtarzalną podziemną krainę, Lodowe Królestwo Zimy, jakby przeniesione z baśni Hansa Christiana Andersena.
Do zwiedzania oblodzonej jaskini niezbędne są ciepłe ubranie i obuwie turystyczne. Ze względu na gęste powietrze i przewyższenie zaleca się wypoczęcie przed wejściem na trasę turystyczną.
| INFORMACJE PRAKTYCZNE | |
| Czas zwiedzania: | ok. 40 minut. |
| Temperatura powietrza: |
|
| Długość korytarzy jaskini: | 1483 m |
| Długość ścieżki turystycznej: | 495 m |
| Głębokość: | 112 m |
| Wysokość otworu: | 969 m n.p.m. |
| Sposób zwiedzania: | z przewodnikiem |
| Dostępność: |
|
| Trudności w zwiedzaniu: |
|
| Oświetlenie: | elektryczne |
| Zalecany ubiór: | wygodne, solidne obuwie i ciepła odzież |
| Opłaty: | wstęp do jaskini jest płatny:
|
| Uwagi: | brak |
| Organizator zwiedzania: | Zarząd Jaskiń Słowackich, Hodżova 11, 031 01 Liptovsky Mikulaś, tel. +421 044 553 64 11, caves@ssj.sk, www.ssj.sk. |
Źródło: Szewczykowie R.I., Jaskinie. Polska, Czechy, Słowacja., Carta Blanca 2009
Jaskinia jako Lodowa Dziura lub Zimna Dziura była znana okolicznej społeczności od dawna, jednak jej prawdziwa kariera rozpoczęła się w 1870 r., gdy inżynier górniczy Eugen Ruffinyi wraz z dwoma towarzyszami podczas letnich wakacji postanowił zagłębić się w jej zakamarki i poznał jej niezwykły charakter. Szybko zapadła decyzja o udostępnieniu odkrycia turystom. Największą trudność stanowiło początkowo takie oświetlenie podziemi, by jaskinia robiła większe wrażenie na zwiedzających. W 2. połowie XIX w. do dyspozycji były dwie możliwości: elektryczność, która jednak dała mierne rezultaty, lub gazowe palniki Roberta Bunsena, emitujące wielobarwne światło. To drugie rozwiązanie wykorzystywano do czasu, aż energia elektryczna pozwoliła na nowoczesne oświetlenie sal i korytarzy, a Dobszyńska Jaskinia Lodowa stała się dzięki temu pierwszą w Europie tak doskonale przygotowaną dla turystów podziemną krainą.
Obiekt szybko zdobył sławę. Odwiedzała go śmietanka towarzyska kontynentu, z koronowanymi głowami na czele. Zaintrygowani niezwykłością miejsca byli serbski król Milan I i bułgarski car Ferdynand I Koburg, a także książę August von Sachsen Gotha. Jaskinię zwiedzała także grupa francuskich uczonych z budowniczym Kanału Sueskiego inżynierem Ferdynandem Lessepsem. W1890 r. w Wielkiej Sali odbył się koncert na cześć Karola Ludwika Habsburga, a trzy lata później urządzono tam pierwsze letnie lodowisko, na którym ślizgano się na łyżwach. Sport ten uprawiano przez cały rok do 1946 r., kiedy wprowadzono zakaz korzystania z tego lodowiska, zezwalając jedynie na treningi wybrańcom nowej władzy. W latach 50. w komorach jaskini przygotowywali się do zawodów znany czechosłowacki łyżwiarz Karol Divin i wojskowi łyżwiarze szybcy.
W 1964 r. Dobszyńska Jaskinia Lodowa wraz z Doliną Strateną została objęta ochroną rezerwatową, a doceniając urok i niepowtarzalność całego regionu, powołano Obszar Chronionego Krajobrazu ?Słowacki Raj". Od 1988 r. jaskinia wchodzi w skład Parku Narodowego Słowacki Raj.
W 2000 r., w 130. rocznicę odkrycia tego niezwykłego tworu natury, na sesji w australijskim mieście Cairns Dobszyńska Jaskinia Lodowa została zapisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Źródło: Szewczykowie R.I., Jaskinie. Polska, Czechy, Słowacja., Carta Blanca 2009
- Szewczykowie R.I., Jaskinie. Polska, Czechy, Słowacja., Carta Blanca 2009
