Jaskinia Na Pomezi (cz. Jeskyně Na Pomezí)

Jaskinia położona jest 2 km odmiejscowości Lipowe Łaźnie (Lipová Lázně). Systém jaskiń był już częściowo znany w 1936 roku. Dopierow 1949 roku jaskinie zostały zbadane wcałości. Práce na dudostępnieniem jaskini były przeprowadzone w 1950 r. idokończone w 1955 r. Całkowita długość systemu jaskiniowego "Na pomezi" to 1870 m, ale wrzeczy wistości wystarczy pokonać 390 m, aby zobaczyć całą jaskinię. Jaskinia "Na Pograniczu” jest największym systemem jaskiń w Republice Czeskiej powstałymi w wyniku zjawiska krasowego, gdzie rozpuszczeniu uległ marmur. Charakteryzuje się ona wąskimi korytarzami, miejscowo przechodzące w miejscu ich skrzyżowania w wysokie szczelinowe sale.Do najbardziej ciekawych części jaskini należą: sala “Lodowa”, sala“ Upłaczącejwierzby”, korytarz “Rzymskichłaźni”, sala “Biała”, “Królewskikomin”, ”Skarbiec”isala “Wejściowa”. Typowe formy dla tej jaskini to bogata szata naciekowa, tworząca ogromne nacieki kaskado we oraz inne fantazyjne formyn acieków jak np.”Serce”.

Jest to teren krasowy na niewielkiej powierzchni związany z warstwami dewońskich wapieni krystalicznych wewnętrznego pasma kompleksu Branná. Rozciąga się w górzystym krajobrazie obszaru Hornolipovská hornatina, na północ od miejscowości Lázně Lipová, w paśmie między przełęczą górską Na Pomezí i masywem Smrčníka. W czwartorzędzie w wyniku działania mrozów doszło do głębokiego naruszenia trzeciorzędowej powierzchni na znaczną głębokość. Dlatego zjawiska krasowe w wapieniach są podobne do zjawisk krasowych obszarów wysokogórskich i tworzą jednolity system jaskiniowy. Powierzchniowe zjawiska krasowe są rozwinięte dużo mniej i niekompletnie.

• Informacje podstawowe o jaskinie:
• Leży na wschodnim zboczu góry Smrčník (799 m n. p. m.), ok.a 400 m pod przełęczą Na Pomezí (575 m n. p. m.), 2 km na północny wschód od miasta Lipová-Lázně.
• Jest największą jaskinią krasową w wapieniach krystalicznych na terytorium Republiki Czeskiej.
• Tworzy dwupiętrowy system rozgałęzionych, węższych rozpadlinowych korytarzy, sal i kominów.
• Powstała przeważnie w wyniku działania erozyjnego wód podziemnego cieku.
• Chodzi o kras o wyjątkowym charakterze z bardzo złożonym modelowaniem pomieszczeń jaskiniowych i stosunkowo bogatymi zdobieniami naciekowymi.
• W ramach corocznego spisu potwierdzono tu obecność aż 10 gatunków nietoperzy.
• Została odkryta w latach trzydziestych XX wieku podczas łamania marmurów w kamieniołomie Havránkův lom, a od 1950 roku jest dostępna do zwiedzania.
• Całkowita długość do tej pory znanych części wynosi 1700 metrów z różnicą wysokości (deniwelacją) 45 metrów.
• Długość trasy zwiedzania wynosi 390 metrów, średni czas trwania zwiedzania wynosi 45 minut.
• Średnia temperatura powietrza na trasie turystycznej wynosi 7,7 °C, wilgotność powietrza sięga 99 %.
• Jaskinia Na Pomezí została w 1965 roku uznana została za Narodowy Pomnik Przyrody.

Obszar jaskiń z budynkiem administracyjnym znajduje się pod przełęczą Na Pomezí, w kierunku miejscowości Vápenná. Do podziemi zwiedzający z przewodnikiem wchodzą sztucznie przebitą sztolnią, która prowadzi do pierwszego naturalnego pomieszczenia systemu jaskiniowego. Sala lodowa wzięła swoją nazwę od kilkumetrowego nacieku sintrowego na ścianie, który przypomina zamarznięty wodospad. Kształty stropu przypominają mapę plastyczną gór. Na najniższym poziomie tego stromo opadającego pomieszczenia znajduje się największa stalagnat nazywany Latarnia. Małym łukiem korytarz prowadzi do sali U wierzby płaczącej. Również tu jest odpowiednik w zdobieniach naciekowych, którego dominanta, Wierzba płacząca, „rośnie“ na brzegu sintrowego jeziorka. W sali jest kilka sztucznie osadzonych nacieków, przeniesionych tu w ramach udostępniania jaskini z miejsc, gdzie musiały zostać odłamane. Mają nazwy Krzywa wieża w Pizie, Pradziad i Cmentarz turecki. Rozpadlina za Cmentarzem tureckim prowadzi do niedostępnych jaskiń. Nazywają się Majowe, ponieważ zostały odkryte w maju 1953 roku. Od Wierzby płaczącej prowadzi korytarz z modelowanym przez erozję stropowym korytem wokół przepięknych sintrowych grobli nazywanych Łaźnie rzymskie i imponującej podświetlonej sintrowej firanki do Białego domu. Jego ściany zdobią sintrowe nacieki, w partiach stropowych wiszą śnieżnobiałe stalaktyty. Kilka formacji naciekowych zostało nazwanych od przedmiotów, które przypominają – np. Pagoda indyjska, Słonie ucho, Osie gniazdo lub Śpiąca sowa. Następnym dużym pomieszczeniem jest Sala królewska. Ma wysokość 25 metrów i powstała w wyniku zawalenia stropów dwóch pięter jaskini, o czym świadczą potężne skalne bloki. Górne piętro jest niedostępne do zwiedzania, je zimowiskiem nietoperzy i podkowców. Z Sali królewskiej prowadzi korytarz kanałowy, którego dno bywa podczas powodzi zalane. Jest tu również kilka ładnych zakątków, na przykład Skarbiec lub stalaktyt o niezwykłym kształcie, nazwany Skamieniałe serce. Koło rozpadlinowej przepaści nazywanej Piekło trasa zwiedzania wznosi się do Sali U Kazalnicy. Na zwiedzających tu czeka przede wszystkim symbol jaskini, Skamieniały pies. Jest to formacja sintrowa, która powstała na odłamku drewna spławionego w dawnych czasach do podziemi. Również następne formacje sintrowe i naciekowe pobudzają tu ludzką wyobraźnię. Na przykład Baldachim nad Kazalnicą, Eskimos w kajaku lub formacja, która przypomina kobietę z dzieckiem na rękach.

Ostatnim przystankiem na udostępnionej trasie jest Sala bagienna. Tu zwiedzający zapoznają się z historią odkrycia Jaskiń Na Pomezí, ponieważ właśnie tu weszli w 1949 roku ich odkrywcy. W niedalekiej sali odkryli też na ścianie napis starszej daty „Kurt Höhle“.

Źródło: visit.caves.cz