Jaskinia Na Szpiczaku (cz. Jeskyně na Špičáku)

Jest najstarszą jaskinią w środkowej Europie, o której pisano. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1430 (Anthonius Wale). Jaskinia służyła często jako schron, o czym świadczą licne epigrafickie napisy na ścianach (najstarszy z roku 1519). W latach 1884-1885 była prymitywnie udostępniona do zwiedzania przez górskie zrzeszenie Niemców Sudeckich, dzisiejszy wygląd zawdzięcza udostępnieniu w roku 1955. Ponad 400 metrów długi podziemny labirynt korytarzy i szczelin powstał w dewońskich marmurach (morskie nanosy, liczące 350-380 milionów lat). Rozwój pomieszczeń wyraźnie przebiegał pod wpływem topnienia lodowca, którego wody dały jaskiniom ostateczny wygląd a korytarzom charakterystyczny secrowy profil. 230 m długa trasa zwiedzania jest bez ograniczeń.

Jaskinie przystosowane  do zwiedzaniaprzez  osoby niepełnosprawne.

Zwiedzający w jaskini przywita oprócz przewodnika po jaskini również malowniczy zakątek z zabytkowym budynkiem administracyjnym pod szczytem Velký Špičák z bukowym lasem na skalistych zboczach. Z odludzia przy dobrej widoczności jest piękny widok na grzbiet Grubego Jesioniku z przełęczą Červenohorské sedlo i niedaleką wieżą widokową Zlatý chlum. Kamenista ścieżka między prastarymi bukami prowadzi do głębokiej skalnej rozpadliny z schodami do pierwotnego, od średniowiecza znanego wejścia do jaskini. Okoliczne skaliska niosą ślady historycznego wydobycia marmurowych bloków, zbocza są pradawnymi hałdami małych kamieniołomów. Z korytarza wejściowego już po kilku krokach skręca na północny zachód niedostępny do zwiedzania wąski korytarz do tzw. Dolnego piętra z przepaścią o głębokości 10 m i jeziorkiem na dnie (podczas powodzi w 1997 roku nie tylko stąd woda dostała się aż na trasę zwiedzania). Tylko trochę dalej można zajrzeć do małej przepaści Kostnica, nazwanej od znaleziska kości drobnych kręgowców z plejstocenu. Po lewej stronie następuje Królewski grobowiec, wapienny blok pokryty warstwą sintru przypominający sarkofag.

Po całej jaskini na ścianach i stropach jest wiele historycznych napisów i rysunków. Skrzyżowanie korytarzy zwane Kalwaria jest najciekawszym miejscem labiryntu. Oprócz typowych sercowatych profili korytarzy na ścianach jest wiele cennych malowideł. Interesujące jest zwłaszcza odrestaurowane malowidło adoracji krucyfiksu.

Trasa dalej prowadzi Podwójnym korytarzem sercowym koło 8-metrowej małej przepaści i sztucznie przebitym tunelem do największego pomieszczenia systemu jaskiniowego – Wielkiej sali, zwanej też Sala Rippera od nazwiska autora pierwszej mapy jaskini. Sala powstała na skrzyżowaniu kilku korytarzy, z których jeden znów cechuje wyraźny sercowaty profil. Za Wielką salą następuje ostatnie udostępnione pomieszczenie – sala Nadziei z wąskim korytarzykiem – korytarzem Nadziei. To tutaj badacze przewidywali dalszy ciąg systemu jaskiniowego, ale wszystkie próby jego odkrycia skończyły się niepowodzeniem; korytarze zwężają się do zera. Również w sali Nadziei i w korytarzu Nadziei jest wiele starych napisów i rysunków.

Sztuczną sztolnią przebitą w 1954 roku zwiedzający wychodzą z jaskini i byłym kamieniołomem wracają do budynku administracyjnego. W niszach sztolni jest odkryty geologiczny kontakt marmurów supikowickich z granitem masywu żulowskiego i metamorfizowanej skały tzw. strefy kontaktowej. Wystawione są tu okazy polerowanego marmuru supikowickiego, który do dziś wydobywa się jako wysokiej jakości kamień dekoracyjny i licowy.

Kras Jesionicki - tak można w uproszczeniu nazwać serię wielkich formacji i mniejszych wysepek wapieni krystalicznych – marmurów, występujących z znacznie pofałdowanych metamorfizowanych skał i magmatów głębinowych jednostek geologicznych obszaru lugickiego i morawsko-śląskiego w Kralickim Śnieżniku, Wyżynie Hanuszowickiej, Grubym Jesioniku, Górach Rychlebskich i Wyżynie Złotogórskiej Wschodnich Sudetów na Morawach Północnych. W wapieniach powstały tu liczne powierzchniowe i podziemne zjawiska krasowe, zwłaszcza leje krasowe, ponory i wywierzyska wód i jaskinie. Tylko jaskiń i przepaści jest tu ewidencjonowanych sto.

Informacja o jaskini:

• Przechodzi przez szczyt Velký Špičák (516 m n.p.m.), który jest szczytem krasowego stożka występującego z sedymentów kontynentalnego lodowca między miejscowościami Písečná i Supíkovice na Wyżynie Supíkovickiej, 10 km na północ od miasta Jeseník. W starszej literaturze nazywana była też Jaskinia Supíkovicka lub
• Jaskinia w Supíkovicach (Tropfsteinhöhle in Saubsdorf).
• Przeważnie horyzontalny labirynt korytarzy, rozpadlin i sal wytworzyły wody cieków powierzchniowych w wapieniach krystalicznych-marmurach, ale ich niezwykłe kształty nadały im podziemne jeziora wód roztopowych z kontynentalnego lodowca, który zwłaszcza w ostatniej epoce lodowcowej sięgał od północy aż po nasze terytorium.
• Całkowita długość wszystkich do tej pory znanych korytarzy wynosi 410 m z różnicą wysokości (deniwelacją) ponad 10 m, wejście leży 439 m n.p.m., wyjście 437 m n.p.m.
• Bezbarierowa trasa zwiedzania ma długość 220 metrów a zwiedzanie trwa 30 min.
• Temperatura powietrza w jaskini jest stała 8 °C, wilgotność względna powietrza około 95 %.

Zwiedzający w jaskini przywita oprócz przewodnika po jaskini również malowniczy zakątek z zabytkowym budynkiem administracyjnym pod szczytem Velký Špičák z bukowym lasem na skalistych zboczach. Z odludzia przy dobrej widoczności jest piękny widok na grzbiet Grubego Jesioniku z przełęczą Červenohorské sedlo i niedaleką wieżą widokową Zlatý chlum. Kamenista ścieżka między prastarymi bukami prowadzi do głębokiej skalnej rozpadliny z schodami do pierwotnego, od średniowiecza znanego wejścia do jaskini. Okoliczne skaliska niosą ślady historycznego wydobycia marmurowych bloków, zbocza są pradawnymi hałdami małych kamieniołomów. Z korytarza wejściowego już po kilku krokach skręca na północny zachód niedostępny do zwiedzania wąski korytarz do tzw. Dolnego piętra z przepaścią o głębokości 10 m i jeziorkiem na dnie (podczas powodzi w 1997 roku nie tylko stąd woda dostała się aż na trasę zwiedzania). Tylko trochę dalej można zajrzeć do małej przepaści Kostnica, nazwanej od znaleziska kości drobnych kręgowców z plejstocenu. Po lewej stronie następuje Królewski grobowiec, wapienny blok pokryty warstwą sintru przypominający sarkofag.

Po całej jaskini na ścianach i stropach jest wiele historycznych napisów i rysunków. Skrzyżowanie korytarzy zwane Kalwaria jest najciekawszym miejscem labiryntu. Oprócz typowych sercowatych profili korytarzy na ścianach jest wiele cennych malowideł. Interesujące jest zwłaszcza odrestaurowane malowidło adoracji krucyfiksu.

Trasa dalej prowadzi Podwójnym korytarzem sercowym koło 8-metrowej małej przepaści i sztucznie przebitym tunelem do największego pomieszczenia systemu jaskiniowego – Wielkiej sali, zwanej też Sala Rippera od nazwiska autora pierwszej mapy jaskini. Sala powstała na skrzyżowaniu kilku korytarzy, z których jeden znów cechuje wyraźny sercowaty profil. Za Wielką salą następuje ostatnie udostępnione pomieszczenie – sala Nadziei z wąskim korytarzykiem – korytarzem Nadziei. To tutaj badacze przewidywali dalszy ciąg systemu jaskiniowego, ale wszystkie próby jego odkrycia skończyły się niepowodzeniem; korytarze zwężają się do zera. Również w sali Nadziei i w korytarzu Nadziei jest wiele starych napisów i rysunków.

Sztuczną sztolnią przebitą w 1954 roku zwiedzający wychodzą z jaskini i byłym kamieniołomem wracają do budynku administracyjnego. W niszach sztolni jest odkryty geologiczny kontakt marmurów supikowickich z granitem masywu żulowskiego i metamorfizowanej skały tzw. strefy kontaktowej. Wystawione są tu okazy polerowanego marmuru supikowickiego, który do dziś wydobywa się jako wysokiej jakości kamień dekoracyjny i licowy.

Źródło: visit.caves.cz