Muzeum Regionalne "Na Grapie" w Jaworzynce
Muzeum Regionalne „Na Grapie” posiada dwa obiekty ekspozycyjne. Pierwszym z nich jest drewniana kurlawa chałupa kryta gontem, z pawłaką, piwnicami i szeregiem lokali, pochodząca z 1920 r., która sama w sobie jest już wielką atrakcją. Dla celów muzealnych zarezerwowano w niej trzy lokale oraz dużą sień. Dodatkowo dwa lokale piwniczne służą jako miejsce spotkań dla klubów lub towarzystw lokalnych. Na pierwszym piętrze urządzono pokoje gościnne (21 miejsc).
W izbie chałupy znajduje się wyjątkowy kurny piec osadzony na odwróconych świerkowych korzeniach. Nad nim suszono zioła. Robiono z nich napary i nalewki stosowane na wszelkie dolegliwości, ściśle według receptur przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Na zapiecku nieraz ktoś z domowników uciął sobie drzemkę. Warto zwrócić uwagę na stół z kamiennym blatem i kredens zwany uolmaryją, w którym stoją pięknie ustawione talerze, miski i garnuszki. Nieodzownym elementem izby góralskiej był święty kąt. W sieni, która dzieliła dom na dwie części, miejsce znalazły narzędzia rolnicze i niezbędne na tych terenach zimową porą narty, czyli skize oraz tyniny służące do chodzenia po śniegu. W drugiej izbie przygotowano ekspozycję przybliżającą powszechne niegdyś ludowe rzemiosło – tkactwo. Uzupełniono ją o góralskie instrumenty muzyczne. Trzecia izba dedykowana jest natomiast założycielowi muzeum – dr Jerzemu Ruckiemu.
Druga ekspozycja mieści się w stodole pochodzącej z lat 30. XX w. Zgromadzono w niej różnego rodzaju maszyny i sprzęt rolniczy. Znaleźć tutaj można brony, pługi i bardziej zaawansowane technicznie wialnie, sieczkarnie czy magiel, a także charakterystyczny element pejzażu polskiej wsi, jakim był niegdyś wóz drabiniasty. Obok stodoły znajdują się ule.
W muzeum, oprócz wystawy stałej, organizowane są wystawy czasowe twórczości nieprofesjonalnej, wystawy prezentujące zwyczaje i obrzędy związane z cyklem dorocznym, warsztaty edukacyjne, podczas których prezentowane są tradycyjne rzemiosła i czynności, takie jak szycie kierpców i strojów góralskich czy przędzenie wełny. Odbywają się tu także spotkania miłośników tradycji, wieczory autorskie, prelekcje i pokazy. Na Grapie można też obejrzeć kolekcję strojów ludowych, ciekawym jej uzupełnieniem są stroje noszone przez małe dzieci i ludzi starych.
Przy muzeum działa zespół regionalny „Zgrapianie” oraz zespół dziecięcy „Mali Zgrapianie”.
Jak widać więc, muzeum „Na Grapie” to nie tylko placówka muzealna, ale również lokalny ośrodek kultury, skupiający wokół siebie lokalną społeczność i dający jej szansę aktywnego uczestnictwa w tworzeniu i upowszechnianiu regionalnego dziedzictwa kulturalnego.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Muzeum Regionalne „Na Grapie” stworzył nieżyjący już dr Jerzy Rucki. Pomagali mu członkowie jego rodziny, w tym pani Katarzyna Rucka-Ryś, obecna przewodniczka po muzeum. Jego uroczyste otwarcie miało miejsce 19 lipca 1993 r.
Jerzy Rucki urodził się i wychował w Jaworzynce. W czasie II wojny światowej przeniósł się do Szwajcarii, gdzie zamieszkał i aktywnie uczestniczył w działaniach polskiej emigracji. Jego przywiązane do ziemi ojczystej było jednak tak silne, że powrócił do Jaworzynki i mieszkał w niej do końca swoich dni. Był nie tylko założycielem muzeum, ale również poetą, pisarzem, a przede wszystkim wielkim miłośnikiem ziemi cieszyńskiej. Zmarł w 2001 r.
Na tablicy pamiątkowej, która znajduje się w muzeum można przeczytać: „Dr Jerzy Rucki, 1919–2001, założyciel muzeum „Na Grapie” w Jaworzynce, poeta, pisarz, działacz polonijny w Szwajcarii, miłośnik ziemi cieszyńskiej, inicjator Beskidzkiej Ścieżki Planetarnej – w 10 rocznicę T.P.R.M. na Grapie, Jaworzynka, 3 VIII 2003 r.”
Dzieło Jerzego Ruckiego kontynuuje jego bratanek Stanisław wraz z rodziną.
Warto dodać, iż w 1997 r. muzeum „Na Grapie” odwiedził Prezydent Lech Wałęsa.
Źródło: peuk.fiiz.pl
VI - IX muzeum czynne od wtorku do soboty 10.00 - 16.00. X - V czynne po uzgodnieniu telefonicznym.
