Bazylika pw. św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach-Panewnikach

Nr w rejestrze zabytków:
1202/73 z 19.02.1973 r.
Data powstania obiektu: 1906–1907 r.
Wybudowana w stylu neoromańskim w latach 1906–1907. Bazylika Franciszkanów słynie z największej w regionie i jednej z największych w Polsce ruchomych szopek bożonarodzeniowych oraz żywej szopki. Corocznie odbywa się tutaj festiwal „Ekosong”.

Bazylika pw. św. Króla Ludwika i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która należy do dekanatu Katowice-Panewniki położonego na terenie archidiecezji katowickiej.

Budowla bazyliki, podobnie jak i całego zespołu klasztornego franciszkanów, którego część stanowi, nawiązuje do stylu romańskiego. Kościół jest nieorientowany, co oznacza, iż jego prezbiterium nie jest zwrócone w kierunku wschodnim, jak to ma miejsce w wielu katolickich kościołach. Jego zewnętrzne ściany wykonane są z cegły klinkierowej o surowej fakturze, charakterystycznej zarówno da architektury przemysłowej, jak i samego stylu neoromańskiego. Nawa środkowa, transept oraz prezbiterium nakryte są dwuspadowymi dachami z lukarnami. Absyda prezbiterium i absydy boczne okrywają dachy półstożkowe, a kopułę główną przykrywa ośmiopołaciowy dach namiotowy z lukarnami.

Wnętrze kościoła ma typowo bazylikowy charakter. Składają się na niego nawa główna, transept (czyli nawa poprzeczna) oraz dwuczęściowe prezbiterium. Przepiękne krzyżowo-żebrowe sklepienia oparte są o system kolumn i filarów. Na wystrój składa się duża liczba ołtarzy i kaplic (m.in. pw. św. Barbary, Franciszka, Antoniego, Najświętszej Maryi Panny Bolesnej oraz Kaplica Fatimska i Częstochowska), które zdobią dzieła malarskie i rzeźbiarskie.

Bazylika panewnicka słynie przede wszystkim z ruchomej szopki, której historia sięga 1908 r. Do budowy całej scenerii żłóbka wykorzystuje się obecnie ok. 120 różnych figur drewnianych, gipsowych i z masy żywicznej, z których najstarsze – pastuszek i kobieta z dzbanem – mają prawdopodobnie już ok. 130 lat. Figury są różnej wysokości, dochodzącej do 150 cm.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Pierwsi franciszkanie pojawili się w Polsce w pierwszej poł. XIII w. Zakonnicy przybyli przez Niemcy i Czechy do Wrocławia, a następnie do Krakowa. Po sekularyzacji zakonu w 1810 r., wznowili oni swoją działalność dopiero w 1887 r. Ich pojawienie się na Górnym Śląsku związane było z rosnącym w II poł. XIX w. zapotrzebowaniem na siłę roboczą. Gwałtowny napływ ludności z innych prowincji pruskich, szczególnie Wielkopolski, stał się powodem angażowania do pracy duszpasterskiej zakonników, zwłaszcza znanych i popularnych franciszkanów. Wkrótce duchowieństwo diecezjalne zaczęło rozważać projekt, by sprowadzić ich do okręgu przemysłowego na stałe. W związku z propozycją ks. Ludwika Skowronka postanowiono osiedlić franciszkanów w Panewnikach, miejscowości oddalonej od kościoła parafialnego w Mikołowie o ok. 8 km. Pierwsi bracia – Tacjan Hante i Ubald Miera – osiedlili się w Panewnikach w 1902 r., zajmując tymczasowo jednopiętrowy dom w Starych Panewnikach, który zaadaptowali na klasztor. Urządzili też kaplicę mogącą pomieścić 300 osób. Uroczyste wprowadzenie zakonników do klasztoru nastąpiło 22 grudnia 1902 r.

Władze pruskie, obawiając się działalności zakonu na rzecz polskości Śląska, nie chciały wydać pozwolenia na budowę kościoła. Między innymi z tego powodu u podstaw panewnickiego założenia klasztornego, a więc i samej bazyliki, legła wybudowana w 1905 r. grota Matki Boskiej Lourdzkiej. Już w 1906 r. udało się rozpocząć budowę bazyliki, która została ukończona w 1907 r. Na szczycie wieńczącej świątynię kopuły umieszczono miedziany posąg św. Franciszka. We wrześniu 1907 r. zakonnicy przenieśli się do nowego klasztoru, a w niespełna rok później, 19 lipca 1908 r., książę biskup wrocławski kardynał Jerzy Kopp dokonał uroczystej konsekracji kościoła w obecności ok. stu tysięcy wiernych.

Z czasem Panewniki stały się ważnym ośrodkiem życia religijnego. Zaczęły tutaj licznie przybywać pielgrzymki wiernych, przede wszystkim w czasie odpustów Porcjunkuli i św. Ludwika IX króla, patrona panewnickiej świątyni.

W 1913 r. ojciec gwardian Wilhelm Rogosz sprowadził do Panewnik relikwie św. Męczenników – biskupów Romana i Ptolemeusza oraz towarzyszy. Ustalono wtedy, że nie będzie się tworzyć oddzielnej parafii w Panewnikach, natomiast od 1914 r. franciszkanie przejmą duszpasterstwo wiernych z Panewnik, Piotrowic, Ligoty i okolic.

W związku z nadaniem kościołowi w 1954 r. tytułu „Wniebowzięcia NMP” i zaliczeniem zespołu sakralnego w Panewnikach do sanktuariów maryjnych, postanowiono zbudować wokół klasztoru 15 kaplic różańcowych, co miało to miejsce w latach 1957–1963. W ten sposób powstała kolejna śląska kalwaria – Kalwaria Panewnicka.

Źródło: peuk.fiiz.pl

Zaktualizowano 6 miesięcy temu

Dane teleadresowe

Panewnicka 76
40-760 Katowice
Tel.: (32) 252 68 70, (32) 252 52 91
place
50.227020, 18.962433Skopiowano do schowka
N50º13'37.272", E18º57'44.759"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Miejsce/obiekt w pobliżu którego istnieje możliwość płatnego lub bezpłatnego zaparkowania samochodu.
Możliwość zwiedzania
Miejsce/obiekt, który jest udostępniany do zwiedzania.
Ogólnodostępny
Obiekt ogólnodostępny dla wszystkich w określonych dniach i godzinach. (np. instytucja publiczna lub kościół czynne w określonych godzinach).
Wstęp bezpłatny
Kościół rzymskokatolicki

Inne w kategorii: Sakralne To najbliższe atrakcje w tej samej kategorii.

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.