Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach

Budynek został zbudowany, głównie z piaskowca, w latach 1925–1929 jako gmach Sejmu Śląskiego. Obiekt zawiera 634 pomieszczenia o łącznej kubaturze 161 474 m³ i w owym czasie był największym budynkiem w Polsce. Obecnie mieści się tu Urząd Marszałkowski.

Gmach Sejmu Śląskiego, stanowiący obecnie siedzibę m.in. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Sejmiku i Zarządu Województwa, jest obiektem niezwykle ważnym dla Ślązaków. Jego budowa była bowiem symbolem powrotu Śląska do Polski, a Sejm Śląski był najważniejszym organem autonomicznego województwa śląskiego w dwudziestoleciu międzywojennym. Powoływał radę wojewódzką i miał władzę legislacyjną. Sejmowi w Warszawie podlegała jedynie polityka zagraniczna i sprawy wojskowe. Zajmował się np. sprawami: szkolnictwa, policji, wód, organizacji administracji wojewódzkiej, rolnictwa, wyznań. Dla pełnienia tak ważnych funkcji, wzniesiono monumentalny, ogromny gmach składający się z czterech skrzydeł i wewnętrznej części sejmowej, którego architektura nawiązuje do budynków parlamentu w Wiedniu i Budapeszcie. Obiekt posiada łącznie siedem kondygnacji, w tym dwie podziemne. 634 pomieszczenia wyposażone są w 1300 okien. Łączna długość korytarzy wynosi ponad 6 km. W podziemiach obiektu znajduje się kilka tuneli prowadzących do różnych części miasta, służących  w założeniu do wyprowadzania dostojników z urzędu.

Budynek został zbudowany głównie z piaskowca, metodami tradycyjnymi. Gmach dzięki swej wymowie ideowej i wartościom artystycznym jest budowlą pomnikową i reprezentacyjną. Urząd był największym pod względem kubatury budynkiem w międzywojennej Polsce, do dziś wielkością i monumentalnością onieśmiela petentów, którzy częstokroć czują się zagubieni w identycznie wyglądających korytarzach poszczególnych kondygnacji.

Fasada główna (zachodnia, od strony placu Sejmu Śląskiego) ma, bardziej niż pozostałe elewacje, wysunięte ryzality, wejście do budynku poprzedzone jest ciągiem szerokich schodów, co dodatkowo potęguje wrażenie monumentalizmu. Fasady północna i południowa różnią się od siebie tylko liczbą otworów drzwiowych. Z kolei zachodnia ma zabudowaną na wysokości dwóch pięter część pomiędzy ryzalitami, gdzie zamiast wejścia znajduje się przejazd na dziedziniec. Każda elewacja została rozczłonkowana pilastrami, na ryzalitach są one gładkie i w kapitelach mają herby miast śląskich (Bielska, Bierunia, Cieszyna, Katowic, Lublińca, Miasteczka Śląskiego, Mysłowic, Pszczyny, Rybnika, Wodzisławia Śląskiego, Żor), w cofniętych częściach elewacji pilastry są kanelowane i w kapitelach znajdują się stylizowane orły legionów. Ryzality spina fryz umieszczony na wysokości kapiteli zdobiony w tarcze z inicjałami „RP”, rózgi liktorskie oraz orły. Na elewacji głównej wieńczącą budynek płaską attykę zdobi płaskorzeźba przedstawiająca godło państwowe z towarzyszącymi mu postaciami geniuszy.

Do najważniejszych i najbardziej okazałych pomieszczeń w gmachu należą: Sala Sejmowa, Sala Marmurowa (która stanowiła tło dla niektórych scen serialu „Stawka większa niż życie”), Sala Boazeryjna  oraz Skarbiec, w którym niegdyś przechowywany był Skarb Śląski.

Źródło: peuk.fiiz.pl