Willa inżyniera Tadeusza Michejdy w Katowicach
A/1446/91 z 30 grudnia 1991
Dom własny projektu zafascynowanego formizmem inżyniera Tadeusza Michajdy, autora licznych publikacji oraz realizacji na terenie Górnego Śląska o wysokich wartościach artystycznych, architektonicznych oraz naukowych w skali regionu. Obiekt stanowi cenny przykład międzywojennej architektury mieszkaniowej Katowic, w stylu modernistycznym z elementami funkcjonalizmu oraz wpływami polskiej sztuki dekoracyjnej.
Willa usytuowana jest w obrębie obszernej działki otoczonej murowanym ogrodzeniem u zbiegu ulicy Poniatowskiego i Kilińskiego pod nr 19. Wolnostojący budynek zwrócony frontem do drogi zlokalizowany jest w ogrodowym wnętrzu, na północ od Parku Kościuszki. Wzniesiona w stylu modernizmu z elementami funkcjonalizmu willa projektu Tadeusza Michejdy zawiera silne odwołanie do polskiej sztuki dekoracyjnej, stanowiące echo Paryskiej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej z 1925 r. Jest to murowany, otynkowany, trzykondygnacyjny, podpiwniczony budynek z użytkowym poddaszem wzniesiony na rzucie prostokąta z dwoma ryzalitami od strony ogrodu. Obiekt posiada zwartą bryłę nakrytą dachem płaskim z dwukondygnacyjnymi dobudówkami w narożnikach elewacji bocznych. Na uwagę zasługuje monumentalna, surowa elewacja frontowa z umieszczonymi centralnie trzema rozglifionymi uskokami wnękami oraz głównym otworem wejściowym zamkniętym w trójkątną ramę na osi. W pozostałych wnękach umieszczono doświetlające wnętrze prostokątne, wielodzielne okna oraz charakterystyczne umieszczone w przeciwstawny narożnikach płaskorzeźby przedstawiające postacie ludzkie. Pozostałe elewacje kubistycznej willi posiadają proste, trójosiowe symetryczne podziały z oknami zaakcentowanymi pionowymi lizenami. Podział wnętrza oparty jest trzytraktowy układ, pokoje rozplanowane są w amfiladzie. Na parterze pierwotnie znajdowało się biuro architektoniczne oraz gabinet na piętrze pokoje mieszkalne. Komunikacje pomiędzy piętrami zapewniały trójbiegowe, łamane schody.
Źródło: zabytek.pl
Rzeczowy obiekt powstał w latach 1926-1930 według projektu architekta Tadeusza Michejdy, działacza społecznego oraz założyciela Związku Architektów na Śląsku, jako jego dom własny. Budynek pełnił tę funkcje do 1939 r. kiedy to Michejda wraz z rodziną zostaje wysiedlony przez Niemców i osiada w Radomiu. Po wojnie wnętrze willi podzielono na kilka mieszkań, w latach 50. po śmierci Tadeusza Michejdy, wdowa sprzedaje część majątku i wyjeżdża do Kanady.
Źródło: zabytek.pl
- Borowik A., Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym, Katowice 2012, s.93-97.
- Odorowski W., Architektura Katowic w latach międzywojennych 1922-1939, Katowice 2013.
- Stachurska E., Tadeusz Michejda-Śląski architekt dwudziestolecia międzywojennego, (w:) Ziemia Śląska, L. Szaraniec (red.), t.2, Katowice 1989, s. 109-197.
- Syska A., Katowickie wille Tadeusza Michejdy, (w:) Wiadomości konserwatorskie województwa śląskiego, t. 6, Dom - zabytkowa architektura mieszkalna, A. Borowik (red.), Katowice 2014, s. 259-278