Lamus plebański w Knyszynie
17 (23) z 22.01.1953
Cenny zabytek ludowego budownictwa drewnianego, jeden z nielicznych zachowanych do dziś lamusów podcieniowych w woj. podlaskim.
Lamus usytuowany na terenie zabudowań plebańskich na zach. od kościoła. Ustawiony szczytem do ul. Kościelnej, elewacją frontową skierowany na wsch. Budownictwo ludowe.
Wzniesiony na rzucie prostokąta, z podcieniem wzdłużnym przed ścianą frontową, dwutraktowy. Budynek nakryty wysokim dachem czterospadowym pokrytym gontem, z niewielką lukarną powiekową w centralnej części połaci dachu od strony frontowej. Zbudowany z drewna z użyciem drewnianych kołków, w konstrukcji zrębowej i sumikowo-łątkowej, zwęgłowany na jaskółczy ogon, węgły bez ostatków, częściowo odeskowane. Podcień złożony z sześciu słupów o przekroju kwadratowym, wzmocnionych zastrzałami. Na osi środkowej prostokątny otwór drzwiowy osadzony w węgarach. Drzwi jednoskrzydłowe, spągowe. Wnętrze z sienią na osi, z której wejście do dwóch pomieszczeń od pn. i do jednego dużego - od pd. W głębi sieni umieszczone schody prowadzące na strych. W ścianach małe prostokątne okienka szczelinowe wycięte w zrębie.
Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz po uzgodnieniu z ks. proboszczem.
W 2019 roku zakończyła się renowacja dawnego budynku gospodarczego w Knyszynie. Umożliwiła to unijna dotacja. Wiosną 2020 roku zostanie on udostępniony zwiedzającym. Będzie tu można obejrzeć pamiątki z przeszłości.
Źródło: zabytek.pl
Zabudowania plebańskie, w skład których wchodziła drewniana plebania, murowana szkoła parafialna (1802), dwa lamusy, stodoła, stajnie, wozownia i dom dla wikariusza usytuowane były po zach. stronie kościoła. Lamus wybudowano w 1818 roku. Podczas wojen nie uległ zniszczeniu. W 1953 r. budynek przeszedł remont. Wymieniono wówczas zmurszałe części ścian, naprawiono belki podcieni, wzmocniono konstrukcję dachową, a dach pokryto gontem. Ostatni remont w 1996 r. obejmował naprawę ścian i położenie nowego gontu. W najbliższym czasie obiekt zostanie translokowany bliżej ul. Kościelnej i ustawiony do niej frontem.
Źródło: zabytek.pl
