Platan w Kozach

Platan klonolistny (platan x -Hispanica acerifolia)

• platan rodzina Platanowate (plataceae)
• odmiana wyhodowana na południu Francji ok. roku 1650;
• szacunkowa wysokości: ok.16 m;
• obwód pnia na wysokości 1,30 m wynosi: 4,82 m;
• wiek: około 200 lat.

Park w Kozach, w którym rośnie platan wymieniony jest w spisie zabytkowych parków w Polsce. Powstawał stopniowo pomiędzy 1749 rokiem, a 1836 kiedy to na planie założono „ogród" oraz zaprowadzono uporządkowaną nasadę i pielęgnację.

Wiadomo, że sprowadzano 12-15 letnie sadzonki do wysadzenia ze względu na ich większa odporność na mrozy. Platan prawdopodobnie wysadzony został z kilku zrośniętych ze sobą sadzonek w celu osiągnięcia rozwarcia konarów na wszystkie strony świata stanowiąc jakby parkową „różę wiatrów".

Sadzonki sprowadził z ciepłych krajów i posadził dawny właściciel dóbr kózkich. Mógł pochodzić z rodziny Jordanów, Humborgów, Kluckich lub Czeczów. Dostępne dokumenty nie mówią, kto sprowadził sadzonki platana i kiedy go wysadzono w parku przed dworem.

Z założenia drzewo stanowić miało z racji swej oryginalności i estetycznych walorów świadectwo świetności, wielkości, zamożności i rozległych kontaktów jego właściciela.

Z tej racji platan był szczególnie chroniony i eksponowany przez kolejnych właścicieli dworu ale też mieszkańców całej miejscowości. Ocalał pomimo, że podlegał wielu zawirowaniom aury i dziejów historycznych.

Wyróżnia się swymi walorami przyrodniczymi: wiekiem, wielkością, walorami ozdobnymi, wielkością pnia i korony, ogromną rozłożystością konarów, pięknem i masywnością gałęzi (z łuszczącą się korą specyficzną dla gatunku), efektownym nasyceniem barw podczas kwitnienia i zmiany zabarwienia liści jesienią oraz urodą i mnogością owoców.

Jako dziecko prawie każdy mieszkaniec naszej gminy słuchał od babci lub dziadka opowieści o dworze jego mieszkańcach i rosnącym tam starym oryginalnym drzewie.

Bawił się pod nim jako przedszkolak, przechodził koło niego idąc do szkoły, do lekarza, apteki, kościoła, zbierał jego liście do zielnika jako uczeń, spotykał się pod nim jako młody człowiek z przyjaciółmi, na pierwsze randki, utrwalał w jego otoczeniu na ślubnych sesjach zdjęciowych, potem jego dzieci bawiły się tu jako przedszkolaki ... a babcia lub dziadek opowiadali jego dzieciom historię drzewa ...

Rosnąc w centrum miejscowości jest żywym, niemym świadkiem życia ludzi i wydarzeń w Kozach na przestrzeni kilku pokoleń. Widział nie tylko życie i zmiany mieszkańców dworu, ale był również świadkiem wydarzeń historycznych oraz zmian obyczajowych i politycznych wsi.

Źródło: kozy.pl