Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie

Nr w rejestrze zabytków:
A-24 z 28.03.1931
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi church 26 bozego ciala street kazimierz krakow poland
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi basilica 9358470297
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi basilica 9361174620
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi church krakow 2017
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - kosciol bozego ciala w krakowie
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi church in kazimierz
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi church in krakow
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - krakow bazylika bozego ciala from balloon
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - krakow corpuschristichurch g28
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi basilica krakow poland
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - corpus christi church interior
Bazylika pw. Bożego Ciała w Krakowie - krakow bazylika bozego ciala w krakowie aa
Aktualna funkcja: Kościół klasztorny kanoników regularnych laterańskich
Data powstania obiektu: 1385–1405 r.
Opis

Kościół Bożego Ciała – rzymskokatolicki kościół parafialny oraz konwentualny kanoników regularnych laterańskich znajdujący się w Krakowie w dzielnicy I przy ul. Bożego Ciała 26, na Kazimierzu.

Jest podwójnym sanktuarium: Najświętszej Maryi Panny - Matki Zbawiciela i św. Stanisława Kazimierczyka.

Architektura i wnętrze
Jest to orientowana, trójnawowa bazylika, bez transeptu – posiada natomiast luźno stojącą wieżę oraz sygnaturkę.

Nawa główna
Ambona w kształcie łodzi powstała w poł. XVIII w. Przy tęczy po lewej ołtarz z obrazem Chrystusa Salwatora, a po prawej ołtarz z obrazem Madonny. Oba namalowane przez malarza krakowskiego Łukasza Porębskiego w 1619 roku.

Prezbiterium
Prezbiterium szerokości nawy głównej. Przy ścianach manierystyczne stalle wykonane w latach 1624–1632, z figurami świętych i obrazami na zapleckach ukazującymi historię zakonu (warsztat Tomasza Dolabelli). Ołtarz główny z obrazami Tomasza Dolabelli jest drewniany i bogato złocony. Najprawdopodobniej jest on dziełem warsztatu Baltazara Kuncza. Ukończono go w 1637 roku. Głównym obrazem ołtarza jest Narodzenie Chrystusa pędzla Tomasza Dolabelli, a w zwieńczeniu Zdjęcie z Krzyża (warsztat Dolabelli). Nad wejściem do zakrystii wisi pięć obrazów Wojciecha Podkory. Po prawej stronie posąg św. Stanisława Kazimierczyka.

Nawa północna (lewa)
Znajduje się w niej manierystyczne mauzoleum Stanisława Kazimierczyka, a także neorenesansowa płyta poświęcona Bartłomiejowi Berrecciemu, który spoczywa w bazylice. Na ścianie m.in. obraz Sąd Piłata pędzla Łukasza Porębskiego z 1626 roku, oraz obraz Przemienienie Pańskie i Św. Augustyn Łukasza Orłowskiego.

Nawa południowa (prawa)
Przylega do niej kaplica św. Anny, którą opiekuje się Arcybractwo Najświętszego Sakramentu i Pięciu Ran Pana Jezusa. Obok ołtarza z obrazem Św. Anny Łukasza Porębskiego znajduje się płyta nagrobna Bartłomieja Berecciego, oraz pokryte malowidłami szafy brackie. Obok kaplica Zwiastowania z monumentalnym portalem, dekoracją stiukową w kopule i brązową chrzcielnicą z I połowy XV wieku. W ołtarzu obraz Madonny z początku XVI wieku, a pod kaplicą krypta.

Organy
Organy w bazylice Bożego Ciała są największym instrumentem w Krakowie. Zaprojektowano je na 83 głosy. Składają się z dwóch części:

Organów głównych (63 głosy) umieszczonych na chórze muzycznym,
Organów bocznych (20 głosów) mieszczących się w prezbiterium.
Zaplanowane organy są na 5950 piszczałek i 20 dzwonów. Organy boczne zostały elektrycznie połączone z organami głównymi. Do grania wykonano dwa identyczne, wolnostojące kontuary czteromanuałowe z pedałem: jeden przy ołtarzu, drugi na chórze w tyle bazyliki.

Budowa organów rozpoczęła się w 1958. Składają się z dwóch części: jedna w barokowej szafie zawieszona w prezbiterium, druga to nowy instrument zamontowany na tregarach na chórze. Projekt w takiej formie powstał przy współpracy prof. Machla, prof. Chwedczuka i prof. Jargonia. W kompozycji Tadeusza Machla występowała polichóralność i stąd pewnie źródło pomysłu stworzenia organów dwuczęściowych. Wykonawcą była firma Dominika Biernackiego (wówczas z Warszawy).

Organy boczne
Konsekwencją takiego projektu była zmiana traktury mechanicznej poprzedniego instrumentu 28-głosowego na trakturę elektropneumatyczną (bardzo popularną w czasach powojennych). Do jej budowy użyto elementów elektrycznych (przekaźników, diod) i pneumatycznych (rurek, mieszków). Impulsy elektryczne przy napięciu stałym 24 V przebiegają od stołów gry do wiatrownic. Elementy dyspozycyjne zamontowane w stole gry są urządzeniami elektrycznymi (włączniki od klawiszy, włączniki wolnych kombinacji). Dopiero w samej wiatrownicy znajduje się przekaźnik odbierający impuls elektryczny i przetwarzający go na impuls pneumatyczny – uruchamia się mieszek. Stół gry i wiatrownice połączone są kablami umieszczonymi pod posadzką bazyliki. Dodatkowo tego typu traktura pozwoliła na zastosowanie ruchomych stołów gry.

Z poprzednich organów bocznych pozostawiono szafę barokową oraz piszczałki w prospekcie: Oktawbas 8' oraz inne, dziś nie podłączone. Poza tym wszystkie głosy organów bocznych są nowe: piszczałki były wykonane w Kobyłce koło Warszawy, w firmie Chaciński Jan. Piszczałki głosu Oktawbas 8', umieszczonego w prospekcie, mają poszarpane końcówki. Dawniej nie stosowano bowiem dostroików, a długość korpusu piszczałki zmieniano poprzez rozrywanie, spłaszczanie lub deformowanie górnego końca korpusu. Reszta najmniejszych piszczałek w prospekcie to nowe piszczałki zrobione dokładnie na wzór starych, wykonane w 2005 roku przez firmę Chaciński Jan. Organmistrz Roman Raźniak zadecydował, że poprzednie piszczałki były bardzo zniszczone i z uwagi na bardzo cienkie średnice, nie nadawały się do wyprostowania.

Miech organów bocznych mieści się nad zakrystią i wyposażony jest w urządzenie do kalikowania. Dzięki tak schowanemu miechowi nie słychać zupełnie jego pracy wewnątrz bazyliki. Kiedy kontuar od XIV wieku stał na chórku nad stallami, był dobry kontakt z kalikantem i wtedy używano organów bez prądu. Dziś to nie ma sensu, gdyż najbliższy z kontuarów jest daleko od miechu – przy ołtarzu głównym. Miech ten został wyremontowany w 2001 przez organmistrza Jana Bryla z Krakowa. Przy okazji została wymieniona większość uszkodzonych mieszków w organach głównych. W 2005 dzięki staraniu obecnego ks. Proboszcza Tadeusza Masłowskiego CRL, została przeprowadzona gruntowna renowacja całych organów bocznych, włącznie z oczyszczeniem z lakieru zabytkowych piszczałek z prospektu, które teraz błyszczą pierwotną świetnością.

Organy główne
Organy główne budowano w latach 1958–1963. Oparte są na tregarach znajdujących się na bombastycznym barokowym chórze muzycznym z lat 1770–1772, wspartym na sześciu kolumnach. W momencie budowy organy główne zaprojektowano na 63 głosy. Nie założono jeszcze piszczałek 2 głosów językowych. Wiatrownica do Clairon 4'i pozostałe mechanizmy traktury zostały zrobione, zaś do brakującego głosu Basson 32' należy wykonać wiatrownicę. W 2005, podczas całkowitej renowacji bocznych organów przeniesiono Dzwony (20 dzwonów) do organów głównych i przypisano je do pedału. Zdecydowano się na to z uwagi na bardzo utrudniony dostęp do nich, kiedy znajdowały się na ścianie w szafie organów w prezbiterium.

Dzięki staraniom Ks. Piotra Walczaka CRL Proboszcza, uzupełniono 2 brakujące głosy językowe. Pierwszy dnia 24 kwietnia 2014 r. organmistrz Łukasz Kmiecik, uzupełnił brakujący głos językowy w pedale Trompet 8'. Drugi dnia 28 października 2014 roku ten sam organmistrz uzupełnił głos językowy Trompet 8' w manuale głównym.

Echo manuału III obejmuje wszystkie głosy z tego manuału dając płynnej zmiany głośności granych dźwięków. Bardzo duży miech umieszczono w wieży obok bazyliki, przez co jego praca nie jest słyszalna wewnątrz kościoła.

Organy są od roku 1963 największymi organami w Krakowie pod względem ilości głosów (pod tym względem zdystansowały nawet instrument w bazylice Mariackiej. Poza tym, posiadają możliwość grania utworów napisanych na zasadzie echa. Brzmienie oddalonych od siebie o 70 m instrumentów daje słuchaczowi unikatowe wrażenia słuchowe.

Źródło: wikipedia.pl

 

Historia

Murowaną świątynię ufundował około 1340 roku Kazimierz Wielki. Budowę rozpoczęto w latach 40. XIV wieku od założenia fundamentów pod całym kościołem i wzniesienia murów prezbiterium do wysokości 12 metrów, lecz po 1348 roku budowę przerwano, być może w związku z rozprzestrzeniającą się w Europie epidemią dżumy. Budowę kontynuowano od 1369 roku, gdy zapłatę za prace przy kościele otrzymał murator Cypser, działający na terenie Kazimierza. W rachunkach przy pracach nad sklepieniami, zakrystią, filarami, murami pojawiają się Jan Cypser, jego syn Mikołaj oraz murator Piotr. W 1376 r. rozpoczęto prace przy zakrystii znajdującej się przy północnej ścianie prezbiterium. Prezbiterium konsekrowano w 1401 roku, ale prace Cypserów w nawie trwały jeszcze do roku 1405, w którym to roku Władysław Jagiełło sprowadził z Kłodzka kanoników regularnych. Dla nich w latach późniejszych zbudowano przy kościele klasztor. Prace prowadzono w kościele jeszcze do 1477 roku. Szczyt fasady dobudowano dopiero ok. 1500, a wieżę zbudowano w latach 1566-1582.

Papież Jan Paweł II dekretem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z dnia 24 stycznia 2005 roku podniósł kościół do godności bazyliki mniejszej. Bazylika stanowi urbanistyczny akcent rozległego kompleksu budynków, na który składa się orientowany kościół oraz ufundowany w 1405 roku klasztor kanoników regularnych połączony z nim przejściem wspartym na arkadach. Pochowany jest w nim św. Stanisław Kazimierczyk.

Ważnym elementem średniowiecznego otoczenia kościoła był cmentarz pasyjny z przedstawieniami Ogrójca, Góry Oliwnej, Golgoty, którego pozostałości zniszczono przez niwelację terenu w latach 1938—1940.

Źródło: wikipedia.pl

Ciekawostki

Legenda mówi, że do podjęcia budowy kościoła skłoniło króla Kazimierza Wielkiego odnalezienie w sposób cudowny hostii wraz z monstrancją, którą złodzieje ukradli z kolegiaty Wszystkich Świętych podczas oktawy Bożego Ciała, przypuszczając, że jest ze złota. Wkrótce przekonali się o swojej pomyłce i monstrancję wraz z hostią porzucili na błotnistych szuwarach wsi Bawół. Opatrzność w sposób cudowny wskazała miejsce, w którym ukryty był Najświętszy Sakrament. Na pamiątkę tego wydarzenia w 1340 roku król Kazimierz III Wielki wybudował kościół ku czci Bożego Ciała.

Źródło: wikipedia.pl

Uwagi

Msze święte:

  • niedziele i święta
    6.30, 8.00, 9.30, 11.00 z udziałem dzieci, 12.15, 16.00, 19.00
  • dni powszednie
    6.30, 8.00, 12.00, 18:00
Zaktualizowano 10 miesięcy temu

Dane teleadresowe

Bożego Ciała 26
31-059 Kraków
place
50.04971440264893, 19.944707142864605Skopiowano do schowka
N50º2'58.972", E19º56'40.946"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Parking
Miejsce/obiekt w pobliżu którego istnieje możliwość płatnego lub bezpłatnego zaparkowania samochodu.
Możliwość zwiedzania
Miejsce/obiekt, który jest udostępniany do zwiedzania.
Ogólnodostępny
Obiekt ogólnodostępny dla wszystkich w określonych dniach i godzinach. (np. instytucja publiczna lub kościół czynne w określonych godzinach).
Wstęp bezpłatny
Kościół rzymskokatolicki

Inne w kategorii: Sakralne To najbliższe atrakcje w tej samej kategorii.

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.