Fort pancerny główny 49 ¼ „Grębałów”

Fort 49 ¼ Grębałów – jeden z fortów Twierdzy Kraków. Powstał w latach 1897–1899. Jego projektantem był Maurycy Brunner.

Fort brał udział w walkach I wojny światowej, w czasie tak zwanej pierwszej bitwy o Kraków. W latach 1919–1939 fort był elementem tak zwanego Obozu Warownego Kraków. Podczas II wojny światowej wykorzystywany przez Wehrmacht, jako magazyn.

W 1988 roku fort przejęło Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Przyjaciel Konika (organizacja non-profit mająca status OPP), prowadzące działalność skierowaną głównie do dzieci i młodzieży: rekreacja konna, rehabilitacja konna dzieci niepełnosprawnych – hipoterapia oraz upowszechnianie dziedzictwa historycznego i przyrodniczego poprzez odpowiednie zarządzanie fortem 49 1/4 „Grębałów”. Obecnie w odrestaurowanym tradytorze fortu mieści się ekspozycja dydaktyczna oraz sala szkoleniowa. Zwiedzanie fortu jest możliwe w godzinach otwarcia obiektu.

Fort 49 ¼ Grębałów sąsiaduje z cmentarzem Grębałów oraz z pętlą tramwajową „Wzgórza Krzesławickie”. Wjazd od ul. Kocmyrzowskiej przy pętli tramwajowej.

Wyposażenie
Oryginalnej konstrukcji tradytor składający się z czterech stanowisk strzelniczych zabezpieczających wejście od frontu. Kazamaty pancerne umożliwiały flankowanie przeciwnika od strony wschodniej. Kaponiera grodzona w naturalnym, przeprofilowanym jarze, która tworzyła ogniową przegrodę blokującą jar. Dach kaponiery był broniony drutem kolczastym, a przejście do samej konstrukcji prowadziło podziemną poterną. Obecnie nie istnieją już asymetrycznie rozstawione, 4 obrotowe wieże pancerne i wieża obserwacyjna; pozostały po nich zaślepione otwory, przykryte blaszaną rekonstrukcją.

Uzbrojenie
4 armaty M.94 8 cm (kaliber 76,45 mm) w wieżach pancernych koszar, 4 armaty do strzelnic minimalnych 8 cm na lawecie M.94 w kazamatach pancernych tradytora oraz około 17 karabinów maszynowych; obronę bliską zabezpieczała galeria strzelecka dla piechoty. W skład załogi wchodziło 5 oficerów (w tym lekarz) oraz 184 żołnierzy.

Źródło: wikipedia.pl