Konkurs szopek krakowskich w Krakowie

Pierwszy konkurs szopek krakowskich odbył się 21 grudnia 1937 roku z inicjatywy Zarządu Miejskiego w Krakowie, a zwłaszcza dr. Jerzego Dobrzyckiego. Powodem, dla którego zorganizowano konkurs było obserwowane w latach międzywojennych poważne obniżenie poziomu szopek wytwarzanych przez krakowskich artystów. Do pierwszej edycji konkursu, który odbył się na krakowskim rynku – u stóp pomnika Adama Mickiewicza, zgłoszono 86 prac. Zwycięzcą został 39-letni murarz z Krowodrzy Stanisław Polak, już wówczas uznany twórca szopek. Drugie nagrody przyznano Ludwikowi Głuchowi i Antoniemu Rucie. Nagrody pieniężne ufundował prezydent miasta, zarząd Miejski, redakcja „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” (50 zł) i osoby prywatne – pisarz Jan Wiktor i Franciszek Mączyński (obaj po 30 zł). T. Kozłowski, właściciel cukierni Polar ufundował jako nagrody dodatkowe 5 strucli i dwa torty, a kupiec winny J. Grosse ofiarował zwycięzcom dwie butelki starego węgrzyna. W skład Jury pierwszego konkursu wszedł sam Jerzy Dobrzycki, redaktor „IKC” Marian Dienstal-Dąbrowa, dr Tadeusz Seweryn, dyr. Ludwik Strojek i dyr. Kazimierz Witkiewicz.

Drugi konkurs odbył się 21 grudnia 1938 roku. Zgłoszono do niego 48 szopek. Zwyciężył Jan Doniec – 38-letni szlifierz litograficzny. Drugą nagrodę otrzymał Antoni Ruta, a dwie trzecie podzielili między siebie Franciszek Tarnowski i Roman Płatkiewicz. Podczas okupacji hitlerowskiej konkursów nie urządzano. Po wojnie, 21 grudnia 1945 roku, u stóp zburzonego przez Niemców pomnika Adama Mickiewicza znowu pojawili się szopkarze. Była to III edycja konkursu; zgłoszono do niej 59 szopek. Wśród laureatów znaleźli się Kazimierz Dudzik, Walenty Malik, Tadeusz Ruta i Stefan Mitka.

Od 1946 roku organizatorem konkursu jest Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Odbywa się on w wyznaczony grudniowy dzień (począwszy od lat 60. jest to pierwszy czwartek grudnia). Tego dnia od godziny 9.00 rano przy pomniku Adama Mickiewicza gromadzą się szopkarze ze swoimi pracami, zajmują miejsca na stopniach wokół pomnika i prezentują swoje dzieła publiczności. W samo południe szopkarze formują pochód, na czele którego podąża krakowiak z gwiazdą i przenoszą swoje dzieła do siedziby muzeum – Pałacu Krzysztofory, gdzie wkrótce potem rozpoczynają się obrady jurorów. Po trzech dniach, w niedzielę o godzinie 12.00 na uroczystej gali dyrektor muzeum ogłasza wyniki konkursu i otwiera pokonkursową wystawę, na której prezentowane są wszystkie zakwalifikowane do konkursu szopki. Wystawa trwa zwykle do połowy lutego następnego roku.

Od 2014 r. krakowskie szopkarstwo znajduje się na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego – znalazło się wśród pierwszych pięciu zjawisk wpisanych na tę listę. W 2018 r. zostało także wpisane jako pierwsze polskie zjawisko na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

Źródło: wikipedia.pl