Pomnik Ofiar Getta Lubelskiego w Lublinie

Pomnik został odsłonięty w 1963 roku, w dwudziestą pierwszą rocznicę likwidacji getta w Lublinie, ale stanął na miejscu raczej przypadkowym. Ówczesne władze nie chciały się zgodzić na lokalizację na Podzamczu, a Żydzi nie chcieli go w bocznej uliczce na Starym Mieście – miał stanąć na ulicy Rybnej. W miejscu, w którym stanął pomnik, przed wojną i w okresie okupacji znajdował się targ. Lokalizacja pomnika Ofiar Getta jest symboliczna.

Pomnik powstał z inicjatywy Żydów lubelskich – w Lublinie żyło wtedy jeszcze około 200–300 osób – ale jego głównymi inspiratorami byli Izydor Sznajdman, który wyemigrował do Szwecji w 1968 roku i dr Symcha Wajs, który mieszkał wtedy w Warszawie. Wielki wkład w powstanie pomnika miał ówczesny przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej Paweł Dąbek – więzień obozu koncentracyjnego na Majdanku.

Pomnik jest poświęcony nie tylko Żydom Lublina, ale Żydom z terenu Lubelszczyzny. Napisy na nim są w językach jidysz i polskim. Jest tam między innymi cytat z Poematu o zamordowanym narodzie żydowskim Icchaka Katzenelsona: W każdej garstce popiołu szukam swoich bliskich.

Na pomniku znajdują się także nazwy wszystkich miejscowości, gdzie znajdowały się obozy, w których ginęli Żydzi lubelscy. Co roku 9 listopada składane były tu kwiaty z okazji rocznicy ostatecznej likwidacji getta.

W 2005 roku została zawarta umowa między władzami miasta a inwestorem spółką Arkady. W wyniku tej umowy miasto odsprzedało teren placu, na którym znajduje się pomnik, pod budowę centrum handlowego. Wywołało to sprzeciw większości środowisk żydowskich w Polsce i USA. W wyniku nacisków środowisk żydowskich władze Miasta Lublina rozpoczęły negocjacje z Warszawską Gminą Żydowską. Rozmowy zakończyły się podjęciem decyzji, na mocy której ustalono, że pomnik nie zostanie przeniesiony, ale wkomponowany w architekturę centrum handlowego.

W 2007 roku pomnik tymczasowo został przeniesiony na róg ulic Radziwiłłowskiej i Niecałej.

Źródło: teatrnn.pl