Tablica upamiętniająca kościół farny św. Michała w Lublinie
Tablica upamiętniająca kościół farny św. Michała w Lublinie. Kościół św. Michała Archanioła – rzymskokatolicki kościół farny pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Lublinie, jedna z najstarszych świątyń w mieście i pierwszy gotycki kościół w Lublinie. Rozebrany w połowie XIX wieku.
Kościół był budowlą murowaną. Do środka prowadziły solidne drewniane drzwi. Po wejściu do kruchty oczom wiernych ukazywało się wnętrze świątyni. Posadzka wykonana była z czarnego i białego marmuru. W niektórych miejscach widoczne były płyty nagrobne. Kościół nie posiadał krypt z prawdziwego zdarzenia. Chcąc dokonać pochówku we wnętrzu świątyni, niszczono fragment podłogi, wykopywano otwór i tam umieszczano trumnę ze zmarłym. Na miejscu spoczynku wmurowywano tablicę nagrobną.
W prezbiterium umieszczony był pozłacany ołtarz. Po rozbiórce fary trafił on do kościoła w Nabrożu. Wisiały tu również obrazy Sen Leszka Czarnego, Narodzenie Pańskie, Niepokalane poczęcie, Nawiedzenie NMP oraz Wniebowzięcie NMP. Po obu stronach ołtarza umieszczono dwie urny z relikwiami świętych. Prezbiterium zwrócone było w kierunku Jerozolimy. Jest to dowód na romańskie korzenie kościoła.
Fara posiadała siedem kaplic bocznych. Fundowali je rajcy lubelscy oraz szlachta. W kaplicy Jezusa Miłosiernego wisiał Krzyż Trybunalski. W kaplicy "Ogród Jezusa" w Wielki Tydzień odgrywano Misterium Męki Pańskiej.
W latach 1936–1938 odkopano fundamenty kościoła, znaleziono wtedy m.in. resztki sklepień żebrowych. Przez wiele lat na placu Po Farze w kilku miejscach widoczne były zarysy fundamentów. W 1991 roku plac otrzymał obecną nazwę.
W 2002 dokonano zagospodarowania placu, wyeksponowano fundamenty kościoła, wmontowano w nie oświetlenie, położono kostkę. Dzięki temu widać, jakich rozmiarów był kościół św. Michała. Obecnie plac Po Farze jest miejscem koncertów oraz spotkań lublinian.
Źródło: wikipedia.pl
Kościół powstał przypuszczalnie pod koniec XIII wieku lub na początku XIV wieku. Poglądy o tym, że kościół istniał już od 876 są niepoparte naukowo. W niektórych pracach pojawia się informacja, że kościół został zbudowany po pożarze Lublina w 1282 r., jednak też nie jest to pewne i bardziej prawdopodobne jest, że kościół powstał jednak w późniejszym okresie.
Wykopaliska archeologiczne wskazują, że kościół zbudowano na istniejącym wcześniej cmentarzu i na początku był budowlą z wydłużonym prezbiterium i trójnawowym korpusem o trzech przęsłach, zbliżonym w planie do kwadratu. Prezbiterium zamknięto trójbocznie, na zewnątrz zbudowano łuki przyporowe, dobudowano zakrystię, całość przykryło żebrowe sklepienie. W r. 1341, po najeździe Tatarów na Lublin, mogła mieć miejsce rozbudowa świątyni. W XV w. z frontu od ulicy Grodzkiej powstała potężna wieża, dominująca nad zabudowaniami miejskimi, która podobno była widoczna na 5 mil od Lublina. Pokryto ją miedzianą blachą, a jej szczyt wieńczyła blaszana chorągiewka, która wskazywała kierunek wiatru. Na wieży umieszczony został zegar oraz dzwony, w tym Michał. W XVI w. świątynia stała się kolegiatą. Obok cmentarza otaczającego kościół zbudowano plebanię, dom mansjonarski, mieścił się tu również szpital oraz szkoła. W 1575 kościół spłonął, runęła wtedy wieża, przerażając ówczesnych mieszkańców Lublina hałasem. Kościół odbudowano, wieżę również, tym razem bez zegara. Do sześciu kaplic dobudowano siódmą. W 1653 kościół ponownie spłonął, odbudowano go dopiero w 1741.
W 1769 w wyniku burzy kościół spłonął, szczególnie uszkodzona została wieża. Farę jednak ponownie odbudowano. Po przeniesieniu biskupa z Krasnegostawu do Lublina w latach 1826-1832 świątynia pełniła funkcje katedry. Była jednak w bardzo złym stanie, więc katedrą stał się dawny kościół Jezuitów. Przeniesiono tam cudowny krucyfiks oraz przedmioty ze skarbca kościoła św. Michała. Fara popadała w ruinę i groziła zawaleniem. W 1846 podjęto decyzję o rozbiórce fary. Nie spotkało się to z żadnym sprzeciwem władz kościelnych ani lublinian. Z kościoła zabrano chrzcielnicę, dzwon Michał oraz tablicę z epitafium Sebastiana Klonowica, trafiły one do katedry lubelskiej, obraz Sen Leszka Czarnego do kościoła Kapucynów, ołtarze trafiły do podlubelskich kościołów. Rozbiórka kościoła trwała w latach 1846-1852. Napotkała ona duże problemy. Nie można było zniszczyć starych gotyckich murów, używano do tego celu dynamitu. Gruz posłużył do budowy domku ogrodnika oraz drogi w kierunku Lubartowa. Podobno w miejscu ołtarza znaleziono pień dębu, pod którym miał spać Leszek Czarny. Tygodnik Ilustrowany z 1860 roku podaje: „Jakoż w rzeczy samej przy rozbieraniu murów tego gmachu znaleziono pod nawą wielkiego ołtarza pień dębowy, starannie cegłą wokoło obmurowany, którego część znaczną znakomity nasz pisarz J. I. Kraszewski w zbiorach swoich starożytności posiada.". Krypty kościoła oraz fundamenty zasypano, uformowano w tym miejscu plac. Również w 1852 zlikwidowano cmentarz, który znajdował się obok fary, prochy ekshumowano i przeniesiono na nowo powstały cmentarz przy ul. Lipowej, pochowano je w zbiorowej mogile.
Z wieży kościoła św. Michała od 1686 do ok. 1830 grany był hejnał.
Źródło: wikipedia.pl
