Mogiła zbiorowa Powstańców Styczniowych w Olkuszu
Mogiła ogrodzona jest od strony frontowej kamiennym murkiem z betonową nakrywą, z wyłomem w środkowej części wypełnionym płotem z metalowych prętów, z pozostałych stron – niskimi słupkami połączonymi metalowymi belkami. Główny element urządzenia mogiły stanowi konstrukcja z głazów na cokole, zwieńczona rzeźbą przedstawiającą pień drzewa. O pomnik oparta jest kamienna płyta z inskrypcją:
„Ś.✝P./ PUŁKOWNIK/ FRANCESCO NULLO/ UR. W R. 1826/ w ITALJI w.m. BERGAMO/ POLEGŁ POD KRZYKAWKĄ/ DNIA 5 MAJA 1863 R./ W WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ POLSKI/ CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI”.
Po prawej stronie pomnika znajduje się kamienna płyta nagrobna z wypukłym napisem: „WŁADYSŁAW ROMER/ ŻOŁNIERZ-POWSTANIEC/ UR. W 1842 R. BIEZDZIEDZY/ ZMARŁ W OLKUSZU 5 MAJA/ 1863 R./ Z RAN OTRZYMANYCH W BITWIE/ POD KRZYKAWKĄ/ NAGROBEK TEN DLA UCZCZENIA/ JEGO PAMIĘCI/ POŁOŻYŁA W 1929 R./ RODZINA”
Po lewej stronie pomnika znajduje się kamienna płyta z inskrypcją:
„Ś.✝P./ POWSTANIEC/ JULJAN/ POLEGŁ POD KRZYKAWKĄ/ 5 V 1863 R./ CZEŚĆ BOHATEROWI”
W ścianę ogrodzenia mogiły w setną rocznicę bitwy pod Krzykawką wmurowano tablice z napisami w języku polskim i włoskim:
„POSADZILIŚMY TE DRZEWA POCHO-/ DZĄCE Z NASZYCH WZGÓRZ, AŻEBY/ DUCH NASZEJ OJCZYZNY PRZENIÓSŁ/ SIĘ TU WZRASTAŁ I OTACZAŁ MOGIŁE/ FRANCESCO NULLO/ BURMISTRZ/ CONSTANTINO SIMONCINI/ 5 MAJA 1963”.
W ogrodzenie wmurowana jest kamienna tablica z inskrypcją: „ZIEMIO/ BĄDŹ/ MATKĄ/ PROCHOM/ BOHATERÓW/ POLEGŁYCH/ ZA WOLNOŚĆ/ TWOJĄ”
W bitwie powstańców z oddziałami rosyjskimi 5 maja 1863 r. pod Krzykawką poległ pułkownik Francesco Nullo, dowodzący Legią Włosko-Francuską. Zwłoki poległego pochowano na ówczesnym cmentarzu parafialnym w Olkuszu. Z odniesionych ran zmarł w Olkuszu powstaniec Władysław Romer. Wśród pochowanych na cmentarzu parafialnym w Olkuszu źródła wymieniają powstańca „G. Jana lat 36” oraz nieznanego powstańca z Krakowa poległego w wieku 40 lat. Pomnik na grobie powstańców został postawiony w 1908 r.
Źródło: grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl
