Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Przystajni

Początki Przystajni sięgają prawdopodobnie poł. XIV w. W 1370 r. król Ludwik Węgierski dał w lenno księciu Władysławowi Opolczykowi przylegającą do dziedzicznej dzielnicy opolskiej, część ziemi krakowskiej i sieradzkiej. Niewykluczone, że za jego panowania powstała Przystajń, chociaż jak dotąd nie udało się znaleźć dokumentu lokacyjnego. Potwierdzeniem faktu istnienia wsi jest akt sprzedaży wystawiony 10 lutego 1385 r. przez kancelarię książęcą. Opolczyk wraz z kanclerzem i kilkoma urzędnikami, zaświadczają, że niejaki Dersko (Dzierżko) z Przystajni wraz ze swym małoletnim synem Mikołajem sprzedał Stefanowi Strzale z Chechły wszystkie dobra i dziedzictwa, jakie znajdowały się pod władztwem Opolczyka. Od tego czasu, aż do 1795 r. Przystajń i okolice należały do powiatu lelowskiego w województwie krakowskim. Leżąca wśród przygranicznych lasów i z dala od szlaków handlowych wieś, jeszcze w XVI w. należała do niewielkich miejscowości ziemi krakowskiej. Rozwój nastąpił dopiero po 1590 r., kiedy to marszałek wielki koronny i starosta krzepicki Mikołaj Wolski herbu Półkozic zaczął tworzyć nowoczesny jak na owe czasy przemysł hutniczy.

Pierwsze informacje potwierdzające istnienie parafii w Przystajni pochodzą już z 1406 r. Należała ona wówczas do dekanatu lelowskiego w diecezji krakowskiej. Z Liber Beneficiorum Jana Długosza wiadomo, iż pierwsza świątynia była drewniana i nosiła wezwanie św. Krzyża. W poł. XVIII w., z uwagi na fakt skromnego uposażenia i związanego z nim braku proboszcza, XV-wieczna świątynia popadła w ruinę. W jej miejscu, z fundacji Róży Zabickiej – ówczesnej właścicielki tutejszych dóbr – wystawiony został nowy, murowany kościół. Dzieła jego wykończenia dokonał dopiero w 1797 r. kolejny właściciel wsi – Antoni Paciorkowski herbu Gryf. Staraniem ks. proboszcza Adama Żora w latach 20. XX w. świątynia doczekała się gruntownej restauracji, po której została konsekrowana. Aktu tego,  w dniu 29 czerwca 1923 r., dokonał biskup sufragan wrocławski ks. Władysław Krynicki. Kościół został ponownie poddany pracom remontowym w latach 1951–1953. W 1958 r. za czasów ks. Józefa Zawadzkiego odrestaurowano ołtarz główny, a za ks. Stanisława Milewskiego odnowiono ołtarze boczne, ufundowano nowe ławki i konfesjonały oraz drogę krzyżową. Staraniem ks. Jana Bałysa została położona posadzka granitowa, prezbiterium wyłożono marmurem, zostały też założone w oknach witraże. Staraniem ks. Eugeniusz Lubiszewskiego i dzięki ofiarności wiernych położono w całym kościele dębowa boazerię, pomalowano jego wnętrze, założono napęd mechaniczno-elektryczny dzwonów, na cmentarzu grzebalnym wybudowano dużą kaplicę oraz utwardzono alejki cmentarne.

Źródło: peuk.fiiz.pl