Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie
575/54 z 13.10.1959; 742/66 z 05.08.1966
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie dekanatu pszowskiego należącego do archidiecezji częstochowskiej.
Barokowa świątynia jest nie tylko jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych powiatu wodzisławskiego, ale również znanym Sanktuarium Maryjnym, odwiedzanym corocznie przez rzesze pielgrzymów. Od 1997 r., na mocy dekretu papieskim świątynia posiada godność Bazyliki Mniejszej.
XVIII-wieczna murowana budowla z cegły została wzniesiona z kamienia i cegły na rzucie prostokąta. Kościół jest jednonawowy, pięcioprzęsłowy, z nie wyodrębnionym prezbiterium, które zwrócono w kierunku północnym i zamknięto półkolistą absydą. Zamiast transeptu posiada dwie symetrycznie usytuowane przybudówki prostokątne. W zachodniej części świątyni mieści się zakrystia, do której przylega kolejna przybudówka, wschodnia pełni natomiast funkcję kruchty.
Fasada frontowa świątyni jest dwukondygnacyjna, flankowana dwoma wieżami o trzech kondygnacjach, które posiadają w przyziemiu otwory wejściowe. Na wypukłej części fasady znajduje się, obramowane półkoliście zwieńczonym portalem, główne wejście.
Bryła korpusu nakryta jest nad nawą i prezbiterium wspólnym dachem dwuspadowym, zakrystia i kruchta posiadają natomiast oddzielne dachy trójspadowe.
Wnętrze świątyni przykrywa sklepienie kolebkowe z lunetami. Ściany są rozczłonkowane parami pilastrów na wysokich cokołach. W każdym przęśle nawy znajdują się głębokie, półkoliście zamknięte wnęki ołtarzowe. Wystrój wnętrz reprezentuje w całości bogaty styl barokowy. W ołtarzu głównym umieszczony jest w ozdobnej ramie obraz Matki Boskiej Pszowskiej, zwany również obrazem Pani Uśmiechniętej, stanowiący najważniejszy zabytek Bazyliki, wokół którego rozwinął się tutaj kult maryjny. Jest on pamiątkową kopią ikony jasnogórskiej, namalowaną na płótnie w 1723 r. przez artystę Fryderyka Siedleckiego z Wodzisławia Śląskiego. Ołtarze boczne – barokowe – zdobią obrazy: św. Anny Samotrzeciej, św. Antoniego i św. Józefa oraz rzeźby. W świątyni znajduję się również jeden ołtarz współczesny, poświęcony Miłosierdziu Bożemu. Ponadto we wnętrzu kościoła na szczególną uwagę zasługują: dekorowana płaskorzeźbami przedstawiającymi ewangeliczne motywy barokowa ambona oraz chrzcielnica w kształcie kielicha z czaszą wyrzeźbioną z szarego marmuru.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pierwszy, drewniany kościół w Pszowie, istniał już prawdopodobnie w średniowieczu. Nosił wezwanie św. Krzyża i został rozebrany w 1811 r. Drugi kościół, już murowany, został zbudowany najprawdopodobniej w XIII w. i przetrwał do 1743 r. Obecna świątynia została wzniesiona wg projektu Fryderyka Gansa z Karniowa w latach 1743–1747, ale jej konsekracja pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny miała miejsce dopiero w 1862 r. Konieczność budowy nowego, większego kościoła była wynikiem rozwijającego się kultu wokół cudownego obrazu Pani Uśmiechniętej, do którego licznie pielgrzymowali wierni z bliższej i dalszej okolicy. Kościół został rozbudowany o dwie wieże w latach 1847–1850. W XX w. przeprowadzane były w nim niezbędne prace remontowe i konserwatorskie. W 1997 r. świątynia została podniesiona do rangi Bazyliki Mniejszej.
Źródło: peuk.fiiz.pl