Dawny szpital dr Rogera w Rudach
A/1425/91 z 31.05.1991
Zabytkowy XIX-budynek reprezentuje mieszany styl neoromański z elementami neogotyku. Jego budowa została zainicjowana przez nadwornego lekarza księcia raciborskiego dr Juliusza Rogera – wybitnego górnośląskiego medyka, zapalonego entomologa i kolekcjonera górnośląskich pieśni ludowych wydanych w formie zwartego zbioru nakładem znanej wówczas wrocławskiej oficyny Skutcha w 1863 r.
Szpitalik pełni obecnie funkcję siedziby Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”, który został założony w 1993 r., a od 2000 r. wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Jego największą wartością jest pocysterski zespół klasztorno-pałacowy, który składa się z gotyckiego kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który jest trójnawową bazyliką, czworoboku średniowiecznego klasztoru pocysterskiego oraz dobudowanych w I poł. XVIII w. skrzydeł barokowej rezydencji pałacowej. Kościół jest świątynią parafialną i jednocześnie Diecezjalnym Sanktuarium Matki Boskiej Rudzkiej.
Natomiast pocysterski klasztor nadal pozostaje w fazie odbudowy po zniszczeniach dokonanych w styczniu 1945 r. przez wchodzącą Armię Czerwoną. W maju 2009 r. po gruntownym remoncie został poświęcony utworzony tutaj Ośrodek Edukacyjno-Formacyjny Diecezji Gliwickiej, który ma być wykorzystywany do celów pedagogicznych, naukowych, kulturalnych, a także jako miejsce spotkań i organizacji wystaw. Prace inwestycyjne w zespole trwają jednak nadal. Pamiątkami po działalności klasztoru na terenie parku są również liczne rozrzucone w okolicznych lasach leśniczówki i dworki myśliwskie, stawy hodowlane, kanały wodne, zespoły zabytkowych alei i wytyczonych przez zakonników duktów leśnych.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Juliusz Roger urodził się w Niederstotzingen koło Ulm w Niemczech w 1819 r. Po ukończeniu gimnazjum w Augsburgu w 1839 r. rozpoczął studia filozoficzne na uniwersytecie monachijskim. Wkrótce przeniósł się na wydział medycyny uniwersytetu w Tybindze. Ukończył go doktoratem. Myślał o karierze naukowej. Jednak los inaczej pokierował jego życiem. Od 1847 r. ludność Śląska dziesiątkował tyfus głodowy. Wiktor I, ówczesny książę raciborski, w obawie przed wyludnieniem swojego majątku, sprowadził do Rud młodego lekarza, którym był właśnie dr Juliusz Roger. Objął on funkcję lekarza (Królewskiego Radcy Sanitarnego) w rozległej, liczącej wówczas ponad 33 tys. ha posiadłości raciborskiego herzoga.
Stan zdrowia miejscowej ludności nie był dobry. Dlatego też J. Roger zaczął swoją pracę od budowy szpitali. Jako pierwszy powstał w Rudach w latach 1858–1861 opisywany tutaj szpital. Jego fundatorem była książęca para Amelia i Wiktor Maurycy. Na pamiątkę po zmarłym ojcu Amelii otrzymał on imię „ Zakład św. Karola”. Dla pracowników majątku księcia leczenie było darmowe, inni płacili symboliczne kwoty. Opiekę medyczną sprawowali kolejni lekarze rudzkiego majątku. Warto dodać, iż Juliusz Roger rozbudował także szpital klasztorny w Pilchowicach oraz opiekował się sierocińcem w Lyskach koło Rybnika. W samym Rybniku rozpoczął budowę dużego szpitala dla kobiet, której zakończenia nie doczekał.
Juliusz Roger zmarł nagle 7 stycznia 1865 r. w czasie polowania w lasach koło Rachowic. Miał 46 lat. Pochowany został na rudzkim cmentarzu. Nad jego mogiłą wznosi się krzyż, którego fundatorem był książę Wiktor I. W rachowickim lesie, gdzie zmarł Roger, postawiono krzyż, który wznosi się na dużym, wykutym w kamieniu, sercu.
Źródło: peuk.fiiz.pl
