Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rudach

Sanktuarium Diecezji Gliwickiej Matki Boskiej Rudzkiej zostało ustanowione w pocysterskim wczesnogotyckim kościele pochodzącym z XIII w. Znajduje się na terenie cysterskiego zespołu klasztorno-pałacowego w Rudach.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rudach jest świątynią parafialną rzymskokatolickiej parafii pod tym samym wezwaniem, która położona jest na terenie diecezji gliwickiej. Od 1995 r. jest Diecezjalnym Sanktuarium Matki Boskiej Rudzkiej, zwaną Pokorną, a od 2009 r. posiada godność bazyliki mniejszej.

Konsekrowana w 1303 r. świątynia zachowała się do naszych czasów i jest jednym z najcenniejszych obiektów sakralnych na terenie województwa śląskiego. Mimo, że po jednym z pożarów nadano jej wnętrzu charakter barokowy, to po II wojnie światowej kościołowi przywrócono jego pierwotny, gotycki wygląd. Dwukondygnacyjną fasadę obiektu zdobią figury świętych Michała i Floriana nad pierwszą kondygnacją i Benedykta i Bernarda nad drugą. W północnym ramieniu transeptu znajduje się kamienny portal z 1680 r. z monogramem IHS w glorii. Świątynia została wzniesiona na planie krzyża łacińskiego.

Większość wyposażenia kościoła uległa zniszczeniu podczas pożaru w 1945 r. Z ołtarzy bocznych zachowały się jedynie cztery stiukowe, drewniane ołtarze z ok. 1785 r. Dwa z nich zawierają obrazy datowane na 1684 r. – obraz św. Benedykta i adoracja św. Benedykta przypisywane M. Wilmannowi. Dalsze elementy wyposażenia to wykonane w warsztacie J. Schuberta w latach 1785–1790: zrekonstruowana ambona oraz ślepa ambona z płaskorzeźbą Nawrócenie Wilhelma Akwitańskiego w zaplecku. W ścianach kościoła wmurowane są płyty nagrobne opatów: Mikołaja IV Toboli z ok. 1553 r. oraz Marcina II z lat 80. XVI w., a także epitafium Jana Dorna i Wawrzyńca Marchella z 1617 r. W tzw. przybudówce umieszczone są cztery drewniane figury Aarona, Mojżesza, św. Jana Chrzciciela, św. Józefa, dłuta Johanna Melchiora Oesterreicha.

Najważniejszym zabytkiem świątyni jest cudowny obraz Matki Boskiej Rudzkiej znajdujący się w barokowej kaplicy mariackiej, koronowany w 2000 r. papieskimi koronami, poświęconymi w 1999 r. w Gliwicach przez Jana Pawła II.

Kaplica p.w. św. Jana Nepomucena zwieńczona jest kopułą, ozdobiona freskami, zachowała się również XVIII-wieczna dekoracja stiukowa. Natomiast kaplicę p.w. św. Krzyża zdobi polichromia z 1775 r. wykonana przez F.A. Sebastiniego. W kopule umieszczona jest scena adoracji św. Bernarda, w medalionach kolejno: „Wygnanie z Raju”, „Potop”, „Drzewo życia” oraz „Ofiara Abrahama”. Wewnątrz znajdują się również dwie płyty epitafijne: drewniana – fundatora, księcia Władysława, i kamienna z płaskorzeźbą opata Andrzeja Emanuela Pospala.

Źródło: peuk.fiiz.pl