Drewniany kościół pw. św. Marcina Biskupa w Starej Wiśniewce
636/Wlkp/A z 2.04.1959
Kościół jest interesującym przykładem siedemnastowiecznego sakralnego budownictwa drewnianego, jednym z najcenniejszych zabytków Ziemi Złotowskiej. Należy do nielicznych zachowanych w północnej Wielkopolsce obiektów o konstrukcji drewnianej (częściowo sumikowo-łątkowej, częściowo zrębowej). W jego wnętrzu zachowały się elementy wyposażenia z XVII i XVIII w. W ołtarzu głównym umieszczono osiemnastowieczny obraz św. Marcina Biskupa. W pobliżu kościoła wznosi się drewniana dzwonnica z XVII w.
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela położony jest we wschodniej części wsi. Świątynia jest orientowana. Teren dawnego cmentarza przykościelnego otoczony jest murem z kamienia polnego. W pobliżu kościoła znajduje się drewniana, siedemnastowieczna dzwonnica, wzniesiona na planie prostokąta, kryta dwuspadowym dachem.
Jednonawowy kościół wzniesiony został na planie prostokąta, z nieco węższym, prosto zamkniętym prezbiterium od wschodu. Przy północnej ścianie prezbiterium dostawiono prostokątną zakrystię. Kościół oraz prezbiterium nakryte są jednokalenicowym dachem dwuspadowym. Nad całością dominuje wysoka wieża nadbudowana ponad zachodnią częścią dachu kościoła, zwieńczona barokowym hełmem z latarnią.
Kościół jest budynkiem drewnianym, wzniesionym częściowo w konstrukcji sumikowo-łątkowej (prezbiterium), częściowo - w konstrukcji zrębowej (nawa). Ściany świątyni od zewnątrz zostały oszalowane, wewnątrz - otynkowane. Wieża wykonana została w konstrukcji słupowej. Dachy oraz hełm wieży pokryto gontem. Wnętrze nakrywa drewniany strop belkowy.
Ściany kościoła oszalowane zostały pionowo pobijanymi deskami, z listwowaniem, zwieńczone drewnianym gzymsem. Główne, zamknięte odcinkowo wejście do kościoła znajduje się w ścianie zachodniej, prostokątne wejście boczne - w ścianie północnej. Wejście główne nakryte jest nowym dwuspadowym daszkiem. W elewacji południowej znajdują się trzy zamknięte segmentowo okna wypełnione figuralnymi witrażami z okresu międzywojennego, w elewacji północnej - jedno okno segmentowe. Elewacja wschodnia prezbiterium zwieńczona jest trójkątnym szczytem, oddzielonym obdaszkiem.
Wyposażenie świątyni obejmuje m. in. późnobarokowy ołtarz główny z poł. XVIII w. z obrazem św. Marcina, późnobarokowy ołtarz boczny z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, manierystyczny ołtarz boczny z XVII w. z obrazem Opłakiwanie Chrystusa Na uwagę zasługuje też osiemnastowieczna ambona i dwa konfesjonały oraz chrzcielnica o formach renesansowych. Na odsłoniętych spod tynku ścianach prezbiterium odkryto w ostatnich latach osiemnastowieczne malowidła.
Kościół dostępny. Informacje o parafii i godzinach Mszy Św. Na stronie diecezji bydgoskiej: diecezja.bydgoszcz.pl
Źródło: zabytek.pl
Stara Wiśniewka położona jest w gminie Zakrzewo, nad rzeczką Wiśniewką, ok. 10 km na północ od Złotowa. Najstarsza wzmianka o wsi, noszącej pierwotnie nazwę Wiśniewka, pochodzi z 1491 r. W XVI w. obok wsi istniał folwark oraz młyn wodny, wchodzące w obręb dóbr złotowskich. Zachowały się przywileje, wystawione mieszkańcom wsi przez dziedziców wspomnianych dóbr - Działyńskich. W 1824 r. na części gruntów Wiśniewki powstała wieś nazwana Nową Wiśniewką (niem. Neu Wisniewke). Od tego czasu pierwotną wieś nazywano Polską Wiśniewką (niem. Polnische Wisniewko). Nazwa obecna wprowadzona została dopiero po 1945 r. W okresie międzywojennym wieś stanowiła silny ośrodek polskości.
Kościół parafialny w Starej Wiśniewce wzniesiony został w 1647 r. z fundacji ówczesnego dziedzica - Zygmunta Grudzińskiego. Wg akt wizytacyjnych z 1653 r. świątynia nosiła wówczas wezwanie św. Anny. Stara Wiśniewka początkowo wchodziła w obręb parafii w Zakrzewie. Podczas potopu szwedzkiego kościół częściowo został zniszczony przez pożar. Odbudował go syn fundatora - Andrzej Karol Grudziński. W 1762 kościół został przebudowany przez nowego właściciela wsi - Aleksandra Działyńskiego, wtedy też miało miejsce poświecenie świątyni. Ponad zachodnią częścią nawy nadbudowana została wieża. W latach 1906-18 przeprowadzono remont budynku. Wg niektórych opracowań podczas tego remontu wyrównano wysokość prezbiterium i nawy, a cała świątynia została przykryta wspólnym dachem. Zachowane materiały ikonograficzne pokazują jednak, iż nastąpiło to później, po roku 1930. Wkrótce po zakończeniu drugiej wojny światowej po pn. stronie prezbiterium dobudowano zakrystię (nieco mniejsza przybudówka w tym miejscu istniała już na początku XX w., co potwierdza pocztówka z 1906 r.). Parafia Stara Wiśniewka została erygowana 25 stycznia 1968 r.
Źródło: zabytek.pl
