Kino "Sokół" w Starym Sączu

W 1889 roku przeniósł się z Wadowic do Starego Sącza wraz z rodziną – Edward Szayer – ojciec Jadwigi Szayerówny (Ady Sari). 20 października tegoż roku otworzył w mieście przy ul.Sobieskiego kancelarię adwokacką. Wówczas w Starym Sączu był Sąd Grodzki i więzienie (w budynku po klasztorze oo.Franciszkanów – skasowanym w 1846 r.). Doktor praw Edward Szayer (absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego) w czasie swego 46 letniego pobytu w Starym Sączu był bardzo zaangażowany w pracę społeczną i działalność samorządową. Przez 45 lat bez przerwy był radnym miejskim.

W 1919 r. został burmistrzem Starego Sącza i pełnił tę funkcję przez 17 lat (1919-1936). Zakładał i prowadził wiele publicznych instytucji i towarzystw. Będąc członkiem nowosądeckiego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego “Sokół” był inicjatorem i współzałożycielem (wraz ze starosądeckim aptekarzem Julianem Fijałkowskim) gniazda sokolnego w Starym Sączu.

Do mieszkańców miasta działacze ci wystosowali zaproszenie na zebranie założycielskie Towarzystwa. Odbyło się ono 15 czerwca 1893 r. Wzięło w nim udział 30 osób. Wkrótce zaczęto myśleć o własnej siedzibie, a po przekazaniu przez Radę Miejską gruntu pod budynek przy ul. Stefana Batorego, sądecki architekt Zenon Remi bezpłatnie wykonał plany i 15 maja 1907 roku poświęcono kamień węgielny pod budowę „SOKOŁA”. Jesienią budynek był gotowy w stanie surowym.

Piętrowy, z licznymi architektonicznymi detalami należy do najładniejszych w mieście. Po I wojnie światowej ruszył tutaj pierwszy kinematograf w mieście. Najstarsi starosądeczanie pamiętają jeszcze jak posłaniec na rowerze przywoził rolki z filmami z Nowego Sącza.

Przed każdym seansem na dziedzińcu Sokoła ustawiano agregat prądotwórczy napędzany silnikiem benzynowym. Kino było urozmaicane częstymi przerwami, bo albo agregat niedomagał albo film się zacinał.

Głównym opiekunem, mechanikiem i operatorem był niejaki pan Warzycki, zięć pana Znamierowskiego. Obydwaj byli tzw. kolejarzami z warsztatów w Nowym Sączu. Mieszkali w Starym Sączu, w narożnym domu przy ulicy biegnącej od szkoły męskiej ku Podgórzowi, w miejscu gdzie zaczynała się polna droga (w lewo) między ogrodami a potokiem.

Nowe funkcje społeczno-kulturalne wprowadzono dopiero w latach 90. minionego wieku, gdy obiekt przejął samorząd lokalny.

Źródło: it.wstarymsaczu.pl