Jaskinia Zegar
Jaskinia Zegar położona jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w gminie Wolbrom (wieś Strzegowa), w skałach zwanych Zegarowymi Skałami.
Aby dotrzeć w to miejsce najlepiej udać się ze Strzegowej do sąsiedniej wsi Smoleń i tuż przed Zamkiem Smoleń, skręcić w lewo w wąską drogę asfaltową. Po przebyciu ok. 400 m dotrzemy do pierwszych zabudowań. Jedziemy dalej jeszcze ok. 400 metrów, tutaj przy ostatnich zabudowaniach jest parking przy prywatnej posesji. Można tutaj zostawić samochód (za opłatą ok. 5zł na cały dzień) u gospodarzy terenu. Dalej należy pójść jeszcze ok. 300 metrów do widocznych po lewej stronie skał. Tam znajdziemy Jaskinię Zegar a także Jaskinię Jasną.
Jaskinia Zegar to pozioma jaskinia, w większej części obszerna, jedynie korytarzyk środkowy bardzo ciasny. Obecnie jaskinia jest zamknięta kratą, lecz jak widać na zdjęciach krata ta została zniszczona i penetracja jaskini póki co jest możliwa.
Do wnętrza prowadzą trzy otwory (skrajne w odległości 25 metrów od siebie). Główny korytarz - zachodni doprowadza do obszernej komory o długości 20 metrów. W jej wstępnej części widać obniżenie powstałe po wybraniu namuliska. Z tego miejsca na wschód prowadzi do drugiego skrajnego otworu niski korytarz miejscami przechodzący w niewielkie salki. Do korytarza tego w środkowej części doprowadza przez zaciski korytarz od trzeciego otworu, bardzo ciasny i kręty. Zaczyna się on oknem (Drzwiczki do Pieca) w obszernym schronisku leżącym miedzy zewnętrznymi otworami.
Jaskinia jest niemal pozbawiona nacieków, uwagę zwraca jedynie kaskada mleka wapiennego na północnej ścianie komory. namulisko gliniaste, miejscami występuje gruz.
| Informacje praktyczne: | |
| Czas zwiedzania: | ok. 10 min. |
| Temperatura wewnątrz: | brak danych |
| Długość korytarzy jaskini: | ok. 155 m |
| Wysokość otworów: | 430 m n.p.m. |
| Sposób zwiedzania: | samodzielnie |
| Dostępność: | cały rok |
| Trudności w zwiedzaniu: | jaskinia jest zamknięta metalową kratą, jednak ta została zniszczona i istnieje możliwość penetracji jaskini |
| Oświetlenie: | brak |
| Zalecany ubiór: | wygodne, sportowe obuwie i cieplejsze okrycie latem |
Jaskinia znana jest od dawna. Nazwę swa zawdzięcza temu, iż w niej ponoć słychać było bicie w dzwony. Tak przynajmniej twierdzi odnotowane w XIX w. podanie ludowe. Stąd tez nadano jej i skalom w których się znajduje nazw Zegar (Skały Zegarowe). Około roku 1846 wywieziono z niej duża ilość namuliska w celu użyźnienia okolicznych pol. W wydobytych osadach znaleziono dużo kości i krzemieni oraz potłuczone naczynia gliniane. Pierwsza wzmianka o jaskini, W. Jastrzebowskiego, pochodzi z roku 1853. Pierwszy schematyczny plan sporządził P. Przesmycki w 1908 roku. Ciasny środkowy korytarzyk eksplorowany był w latach 70-tych naszego wieku przez M. Czepiela i później przez D. i W. Domagalow (1983). Połączenia korytarza z jaskinia Zegar dokonali A. Kurek i O. Paul 02.07.1990.
W Jaskini Zegar rozpoczęto w 1997 roku interdyscyplinarne badania paleozoologiczno-archeologiczne. Jakkolwiek część nawarstwień tej jaskini również uległa dewastacji jeszcze w XIX wieku i częściowo w wieku XX, to udało ie. już uzyskać bardzo interesujące wyniki. Jaskinia jak i jej przedpole było zamieszkane przez człowieka kilkakrotnie. Najstarsze odkryte dotychczas ślady bytności człowieka pochodna z przed około 50-60 tysięcy lat. Wydobyto wyroby krzemienne oraz znaczne ilości kości zwierzęcych, na które w części polowali ludzie co najmniej z doby paleolitu. Były to m.in.: kości i kły niedźwiedzia jaskiniowego, lwa jaskiniowego, hieny jelenia, renifera itd. Następnie ludzie pojawili się przed jaskinia w okresie środkowego neolitu, pozostawiając po sobie fragmenty naczyń glinianych i wyrobów krzemiennych. Poświadczone są także materiały ludności kultury przeworskiej z III-IV wieku oraz średniowieczne z XIV wieku. Docelowo w jaskini zostanie zlokalizowana stacja badawcza Uniwersytetu Śląskiego.
Źródło: sktj.pl
- Szelerewicz M, Gorny A., 1986, "Jaskinie Wyzyny Krakowsko-Wielunskiej", PTTK "Kraj", Krakow-Warszawa
- Wisniewski W. W., "Jaskinia Zegar", Optymista 1991 nr 10
- Szelerewicz M, 1992, "Zegar" [w:] Jaskinie nr 1, Krakow
- Muzolf B., 1998, "Walory kulturowe Doliny Wodacej" Przewodnik po Dolinie Wodacej, WOS, ZZJPK, Katowice-Dabrowa Gornicza
